Homole, Wysoka, Biała Woda

Piękna wycieczka przez trzy rezerwaty przyrody znajdujące się w Pieninach, a konkretnie w ich wschodniej części, czyli Małych Pieninach.
Pierwszy to Wąwóz Homole, przez który przebiega bardzo popularna spacerowa trasa turystyczna dnem głębokiej, nawet do 120 m, dolinki potoku Kamionka.
Drugi odcinek z rezerwatem to mniej uczęszczany szlak na Wysoką (1050 m), która jest najwyższym szczytem Pienin (a nie jak powszechnie się uważa Trzy Korony). Ze szczytu możemy podziwiać bardzo rozległą panoramę od Tatr przez Babią Górę, Gorce, Beskid Sądecki aż po Jaworzynę Krynicką. Z Wysokiej schodzimy malowniczą granią na Przełęcz Rozdziela.
Trzeci prowadzi przez Rezerwat Białej Wody, gdzie również możemy podziwiać ciekawe formacje skalne i zapoznać się z ciekawą historią i kulturą tego miejsca.
Na koniec przechodzimy przez Jaworki oferujące wiele atrakcji wypoczynkowych i kulturalnych, wśród których najbardziej znana jest Muzyczna Owczarnia.

W miesiącach wakacyjnych panuje tu spory ruch, więc jeżeli to możliwe polecamy odwiedzenie tych miejsc poza najwyższym sezonem.

Kraj: Polska
Rejon: Pieniny
Punkt wyjścia (powrotu): Jaworki
Czas: 1 dzień
Pora roku: wiosna, lato, jesień, zima
Trudności: brak trudności technicznych
Suma wzniesień: ok. 640 m
Długość trasy: ok. 13 km
Czas wyprawy (sam przemarsz): ok. 5 h (zimą czas przejścia może być znacznie dłuższy).
Ważne: zimą należy uwzględnić warunki śniegowe (czas i możliwość przejścia).

Zobacz dodatkowe informacje:

Mapa online: Pieniny

DOJAZD   EKWIPUNEK   POGODA

NOCLEGI online

Więcej praktycznych informacji – w panelu bocznym (PC) lub na dole strony (mobile).

Polecamy inne opisane trasy w rejonie Jaworek:
Zimowe panoramy spod Wysokiej w Pieninach
Zimowy spacer przez Rezerwat Białej Wody w Pieninach
Wąwóz Homole zimą

Poniżej fragment mapy turystycznej Pienin Wydawnictwa Compass – rejon od Wąwozu Homole do Przełęczy Rozdziela

Wejście do Wąwozu Homole znajduje się ok. 250 m od parkingów. Cały wąwóz znajduje się na obszarze rezerwatu przyrody (przy wejściu są tablice informacyjne). Wstęp do Rezerwatu Homole jest bezpłatny.

Wąwóz Homole ma 800 m długości, trasa nie jest trudna, i bez przeszkód można się tu wybrać nawet z małymi dziećmi. Jest popularnym miejscem wycieczek o każdej porze roku, w okresie wakacji i popularne wolne dni, tzw. “długie weekendy” często jest tłoczno. Większa część ścieżki biegnie wzdłuż potoku Kamionka. W jego korycie znajdują się olbrzymie głazy, po których spływają kaskady wody. Wszędzie są przygotowane różnego rodzaju mostki i schody, co pozwala na bezpieczne ominięcie „przeszkód”.

Wąwóz Homole wczesnym latem

Wysokie nawet do 120 m zbocza zbudowane są z wapiennych skał, które przybierają bardzo różnorodne kształty, większość z nich posiada swoje nazwy.

Po pokonaniu ostatnich stopni wychodzimy z lasu na przepiękną Dubantowską Dolinę – polanę, której największą atrakcją są znajdujące się po prawej stronie Kamienne Księgi – płaskie skały naturalnie ułożone w formie otwartej książki. Oczywiście związana jest z nimi ciekawa legenda [zobacz: Kamienne Kręgi w Ciekawostkach].
W Dubantowskiej Dolinie znajduje się kilka stołów i ław, przy których można odpocząć.W weekendy oraz w sezonie turystycznym miejsce jest zatłoczone i niestety często zaśmiecone.

Dubantowska Dolinka
Dubantowska Dolina i Kamienne Księgi

Dubantowska Dolina

Kamienną ścieżką podchodzimy w górę do końca wąwozu. Większość wycieczek skręca w lewo i kieruje się do szałasu Bukowinki i dalej na parking w Jaworkach. Jeżeli nie jesteśmy przygotowani na dłuższą wycieczkę jest to świetna propozycja na atrakcyjny spacer z wieloma atrakcjami.

W tym miejscu warto zatrzymać się na chwilę i zwiedzić otoczenie Jemeriskowej Skałki znajdującej się na wprost od wyjścia na skrzyżowanie dróg [czytaj o Jemeriskowej Skałce w Ciekawostkach].

“Skrzyżowanie dróg” – w prawo szlak prowadzi na Wysoką, w lewo do szałasu “Bukowinki”, na wprost na taras widokowyJemeriskowa Skała

Szeroką drogą (zielony szlak) idziemy w kierunku widocznej już stąd Wysokiej.

Wychodzimy z lasu na dolną część polany Rówieńki, przez którą przepływa w swoim górnym biegu potok Kamionka. W miesiącach letnich funkcjonuje tutaj baza namiotowa SKPB. Jest wiata ze stołem i ławami, leśna toaleta, umywalnia w strumieniu, źródełko z dobrą wodą i bardzo oryginalne Wi-Fi. Bardzo miłe miejsce na nocleg pod własnym lub bazowym namiotem [więcej o Bazie namiotowej pod Wysoką w dziale Ciekawostki].  

Dalej szlak prowadzi długim podejściem przez szeroką halę, gdzie widoczne są pozostałości po socjalistycznym systemie wypasu owiec i bydła [informacje o socjalistycznej spółdzielni i hodowli owiec w Pieninach]. Mijamy ruiny bacówki i koryta nawadniające.

Powyżej zaczyna się obszar Rezerwatu Wysokie Skałki. Ścieżka wspina się bardzo stromo przez las, gdzie łączy się z niebieskim szlakiem, który biegnie wzdłuż granicy polsko – słowackiej, a w tym miejscu okrąża szczyt Wysokiej.

Wspinamy się dalej do góry (kierunek na Szafranówkę), aż do wejścia na grań (granica państwa). Tutaj skręcamy w lewo i bez znaków, ściśle granią wchodzimy na szczyt Wysokiej. Wejście ułatwiają stalowe schody zamontowane głównie w celu ochrony zboczy przed ich rozdeptaniem przez turystów.

Na większości map wejście na szczyt Wysokiej nie jest zaznaczone, a obszar rezerwatu sugeruje brak możliwości jego legalnego zdobycia. Jest to mylące i stąd nasz dokładny opis tego fragmentu drogi. Podejście od początku Wąwozu Homole do szczytu Wysokiej zajmie nam co najmniej 2 godziny samego marszu, a na oglądnięcie atrakcji możemy śmiało doliczyć godzinę.
Warto zwrócić uwagę na występujące w rezerwacie piękne wiosenne kwiaty.

Kamienny szczyt ogrodzony jest solidną barierką (jest gdzie spaść) i wznosi się nieco ponad korony otaczających go drzew. Najlepszą porą do podziwiania widoków jest wiosna, ponieważ później liście drzew przesłaniają część panoramy.

Wysoka (1050 m) jest najwyższym szczytem Pienin, ale nie tak popularnym jak niższe Trzy Korony (982 m). Jest również bardzo atrakcyjna widokowo.

Z Wysokiej możemy wrócić do samochodu tą samą drogą (przez Durbaszkę) lub tak jak w naszej dalszej relacji pójść dalej – do Jaworek przez Wierchliczkę i dolinę Białej Wody.

Ze szczytu schodzimy do niebieskiego szlaku i niżej do połączenia z zielonym, ale teraz idziemy dalej za niebieskimi znakami w kierunku Przełęczy Rozdziela. Mijamy Wysoką i wchodzimy na Przełęcz pod Wysokimi Skałkami (słow. Sedlo pod Vysokymi Skalkami) 970 m.

Stąd zielony szlak prowadzi na słowacką stronę na Ruzbachy, a my dalej wzdłuż granicy okrążamy dolinę Jaworek (niebieski szlak). Droga jest stosunkowo mało uczęszczana i możemy w spokoju podziwiać widoki na zdobytą Wysoką, Sokolicę, Lubań w Gorcach i na pasmo Radziejowej i Przehyby.

Mijamy Wierchliczkę (955 m) z ogrodzonym modrzewiowym młodnikiem oraz ruiny kolejnej bacówki, wybudowanej po wojnie w ramach socjalistycznej akcji zagospodarowywania terenów po wysiedleniu Łemków [zobacz: Akcja „Wisła” w Ciekawostkach]. Schodzimy na rozległą Przełęcz Rozdziela 803 m (ze szczytu Wysokiej 1:45 h), gdzie nasza droga krzyżuje się z żółtym szlakiem przechodzącym ze słowackiej strony do Jaworek.

Skręcamy za nim w lewo i schodzimy do Doliny Białej Wody. Przed stromym zejściem do dna doliny znajduje się bacówka, w której w sezonie letnim można kupić oscypki.

Po zejściu ze zbocza przechodzimy przez potok i stajemy pod Kociubylską Skałą. Tutaj zaczyna się teren Rezerwatu Biała Woda. Z boku kolejna bacówka oferująca wyroby regionalne.

Po drodze mijamy ukwiecone pagórki i możemy się przyjrzeć, jak pierwsze owieczki przyjeżdżają na wiosenny redyk (wyjście na hale).

Dolina Białej Wody jest niezwykle atrakcyjnym miejscem do rodzinnego spaceru, przejażdżki rowerowej lub konnej.

Po drodze zobaczymy kilka ciekawych okazów geologicznych. Na uwagę zasługuje Czerwona Skałka, z powodu kształtu zwaną też Skałą Sfinks. Znajduje się ona naprzeciwko ujścia potoku Zimna Studnia do potoku Biała Woda [czytaj o atrakcjach w Rezerwacie Biała Woda w dziale Ciekawostki].    

Mijamy również ślady po kulturze wysiedlonych w ramach akcji „Wisła” Łemków. Wzdłuż drogi znajdują się tablice zawierające informacje, nie tylko o atrakcjach przyrodniczych, ale też o historii ludzi mieszkających tutaj do II Wojny Światowej. Tereny te, zwane Rusią Szlachtowską (Biała i Czarna Woda, Szlachtowa i Jaworki) zamieszkiwała ludność trudniąca się głównie pasterstwem, ale jej mieszkańcy znani byli przede wszystkim jako „druciarze” [Łemkowie, wieś Biała Woda w Pieninach – więcej w Ciekawostkach].
Uważny obserwator zauważy rosnące jeszcze dzisiaj w polach drzewa owocowe oraz pozostałości po opuszczonych gospodarstwach. W dolinie ocalało też kilka obiektów sakralnych, typowych dla kultury Łemków: kapliczka, oraz kilka przydrożnych drewnianych krzyży z postacią Chrystusa wyciętą z blachy.

Z Rezerwatu Białej Wody wychodzimy przy tablicach informacyjnych i wiacie turystycznej. Poniżej idziemy asfaltowa drogą, mijamy parking i  schodzimy do centrum Jaworek.

Najbardziej znanym elementem miejscowości jest kultowy już klub muzyczny Muzyczna Owczarnia. Obok Owczarni znajduje się wiatrak, którego współwłaścicielem jest Marek Raduli. Same Jaworki stały się bardzo modnym miejscem, swój dom ma tu m.in. Nigel Kennedy [więcej informacji w dziale Ciekawostki].  

Po drodze mijamy stadninę koni i docieramy na mały ryneczek, wyłożony granitową kostką (z Rozdziela 1 h). Stąd jeszcze 500 metrów szosą do parkingu Homole, gdzie zostawiliśmy nasz samochód.

Zachęcamy do skorzystania z opisanych tras w Pieninach:

Zimowy spacer Doliną Białej Wody w Pieninach

Wąwóz Homole zimą

Zimowe panoramy spod Wysokiej w Pieninach

Trzy Korony i Pieniński Zamek

Sokola Perć i Sokolica w Pieninach

Z Jaworek do Czerwonego Klasztoru przez słowackie Pieniny

Żar – góra na Spiszu