Bieszczady to nie tylko połoniny – idealne na piesze wędrówki, ale też przepiękne Jezioro Solińskie, urokliwe wodospady, zabytkowe cerkwie i turystyczny przebój ostatnich lat – drezyny kolejowe oraz wiele innych pięknych i niezwykłych atrakcji. Rejon od paru lat jest coraz chętniej i tłumniej odwiedzany, rekordy popularności bije w długie weekendy, wakacje oraz w październiku, kiedy bukowe lasy prezentują całą paletę kolorów. Wtedy to na Połoninie Wetlińskiej, Caryńskiej i Tarnicy może być ciasno :). Są jednak miejsca w Bieszczadach, które nawet w szczycie sezonu turystycznego “opierają się” tłumom – jak chociażby “Bieszczadzki Worek” czy Dwernik Kamień.
Wyjeżdżających na długi weekend w Bieszczady absolutnie nie zniechęcamy do popularnych miejsc, wręcz przeciwnie – wystarczy tylko zaplanować wycieczkę odpowiednio wcześnie rano, by móc spokojnie napawać się widokami 🙂
W drodze do źródeł Sanu – rozlewiska i łąki w Beniowej.
Mapa online: Bieszczady
Tarnica i Halicz – wycieczka na najwyższy szczyt polskich Bieszczadów. Prawie cała trasa biegnie odkrytymi graniami obfitującymi we wspaniałe widoki. Dodatkowo z Halicza jak na dłoni możemy zobaczyć całą dziką dolinę Górnego Sanu, tzw. Bieszczadzki Worek – najdalej na południe wysunięty obszar Polski.
Smerek i Połonina Wetlińska – Połonina Wetlińska i stojące tutaj schronisko „Chatka Puchatka” to absolutny bieszczadzki hit (z Przełęczy Wyżnej do schroniska wyjdziemy w ok. 1 h). Polecamy dłuższą wycieczkę i przejście całego grzbietu połoniny zaczynając od słynącego z pięknych panoram Smereka, przez Przełęcz Orłowicza, grań Szarego Berda, Osadzki do Hasiakowej Skały. Stąd w 0:30 h dotrzemy na Przełęcz Wyżną, znajduje się tu pomnik Jerzego Harasymowicza, poety związanego z Bieszczadami oraz głóg “Maria” – poświęcony żonie Poety. Stoi też „Pomnik Ofiarom gór i ratownikom niosącym im pomoc”, upamiętniający pracę ratowników z bieszczadzkiej grupy GOPR. Na przełęczy jest duży parking, przystanek PKS i Galeria nad Berehami.
Panorama z Połoniny Wetlińskiej (Hasiakowa Skała)
Połonina Caryńska – połonina jest naturalnym przedłużenie Połoniny Wetlińskiej, przez jej grań przebiega czerwony Główny Szlak Beskidzki z Brzegów Górnych do Ustrzyk Dolnych. Najkrótsze wejście na szczyt prowadzi z Przełęczy Wyżniańskiej. Połonina Caryńska jest jednym z najciekawszych widokowo miejsc w Bieszczadach Wysokich.
Panorama z Połoniny Wetlińskiej (Hasiakowa Skała)
Bukowe Berdo – szlak granią Bukowego Berda przez wielu uważany za najpiękniejszy. Widoki z trasy, niezależnie od kierunku wędrówki, są wspaniałe – zobaczymy stąd równoległy Szeroki Wierch i na drugim planie Rawki, w kierunku zachodnim Połoninę Caryńską i Wetlińską oraz Kopę Bukowską, Krzemień, Halicz, Rozsypaniec i szczyty po ukraińskiej stronie.
Doskonałym uzupełnieniem wędrówki jest przejście przez również bardzo widokowy Szeroki Wierch. Dodatkowo wycieczkę możemy połączyć z wejściem na Tarnicę lub Halicz.
Mała i Wielka Rawka – z grani “Rawek” rozciąga się jedna z najpiękniejszych panoram: doskonale widać Połoniny Wetlińską i Caryńską oraz Tarnicę. Przed wyjściem na grań możemy odpocząć w Bacówce Pod Małą Rawką. Dodatkową atrakcją jest przejście na Krzemieniec, na którym znajduje się trójstyk granic Polski, Ukrainy i Słowacji.
Dwernik Kamień – niewysoki, widokowy i jednocześnie rzadko odwiedzany. Główny szczyt tworzy imponująca wychodnia skalna, z której rozciąga się piękna panorama na najpopularniejsze bieszczadzkie połoniny: Wetlińską i Caryńską, Smerek, Wielką i Małą Rawkę oraz na Tarnicę i Bukowe Berdo.
Dwernik Kamień leży poza granicami Bieszczadzkiego Parku Narodowego, jest to więc ciekawa propozycja dla osób szukających tras na wycieczki z psem.
Do źródeł Sanu – Szukający dzikich Bieszczadów, miejsc z ciekawą historią, niezwykłych a nawet tajemniczych powinni odwiedzić “Bieszczadzki Worek” i przejść do źródeł Sanu – na trasie znajdują się ślady nieistniejących już wsi: Bukowiec, Beniowa i Sianki oraz tajemniczy “Grób Hrabiny” – groby hrabiny Klary z Kalinowskich Stroińskiej i jej męża Franciszka – para nazywana jest bieszczadzkimi Romeo i Julią.
Opis trasy: ” Do źródeł Sanu” i wielu innych ciekawych miejsc: “Uroki i historia Bieszczadzkiego Worka“
Przy opracowaniach tras znajdują się m.in. informacje o dojeździe, linki pogodowe i ciekawostki. Podane są też odległości, czasy przejścia, przewyższenie – warto brać to pod uwagę, szczególnie przy planowaniu wycieczek z osobami starszymi lub dziećmi. Praktycznie do wszystkich opisanych wycieczek dołączone są opisane panoramy.
– Przejażdżka drezynami kolejowymi, więcej inf.: http://drezynyrowerowe.pl/pl/
– Przejazd “Bieszczadzką kolejką leśną”, Dodatkowo warto zwiedzić skansen znajdujący się przy stacji w Majdanie. Rozkład jazdy: http://kolejka.bieszczady.pl/rozklad-jazdy/
– Zwiedzanie “Plenerowego Muzeum Wypału Węgla Drzewnego”,
– Odwiedzenie “Pokazowej Zagrody Żubrów”
– Spacer przez rezerwat “Torfowiska wysokie w Tarnawie”.
Więcej opisanych propozycji: Bieszczady – miejsca, które musisz zobaczyć
Zwiedzanie, muzeów, skansenów i cerkwi, np.:
– Cerkiew św. Michała Archanioła w Smolniku – jest to dzisiaj jedyny zachowany obiekt sakralny reprezentujący typ bojkowski w Bieszczadach i jeden z trzech w całym kraju. Cerkiew znajduje się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO.
– Cerkiew św. Mikołaja w Hoszowie (XX w.) – pięknie położona cerkiew jest częstym motywem bieszczadzkich widokówek
– Cerkiew w Bystrem (1902 r. ) – zabytek włączony do podkarpackiego Szlaku Architektury Drewnianej.
– Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku – największy skansen w Polsce na wolnym powietrzu z pięknym Galicyjskim Rynkiem, więcej inf.: http://skansen.sanok.pl/
– Ruiny Klasztoru Karmelitów Bosych w Zagórzu (klasztor jest „bohaterem” powieści z nowej serii o Panu Samochodziku: “Pan Samochodzik i klasztor w Zagórzu”)
– Miniatury cerkwi w Myczkowcach
– Ogród biblijny w Myczkowcach
„Bieszczadzkie morze” – Jezioro Solińskie
Jest to jedna z większych atrakcji turystycznych regionu, dodatkowo to także największy w Polsce sztuczny zbiornik wodny retencyjno-energetyczny i najwyższa zapora w Polsce (81,8 m wysokości).
Wodospady i jeziorka:
– Jeziorka Duszatyńskie i rezerwat Zwiezło
– Jeziorko Bobrowe k. Huczwic
– Sine Wiry – rezerwat krajobrazowy (znajduje się tu przełom Wetliny z licznymi progami skalnymi, opis trasy w: https://gorydlaciebie.pl/wyprawy/beskidzkie-wycieczki-dla-najmlodszych-trasy-na-wozek/
– Wodospad “Siklawa Ostrowskich” w Wetlinie
– Wodospad na potoku Hylaty, zwany również Szepit.
BALIGRÓD – miejscowość na trasie Lesko – Cisna. Warto tu zobaczyć cmentarz żydowski, cerkiew z 1829 r., kościół parafialny z 1877 r. oraz stojący na małym ryneczku czołg typu T-34. W okolicy sporo szlaków rowerowych i tras pieszych, np. nad Jeziorko Bobrowe u stóp Chryszczatej.
Noclegi: Baligród i okolice
CISNA – to dobry punkt startu na Okrąglik, Łopiennik i Wołosań. Znajduje się tutaj kultowy bar „Siekierezada” oraz stacja kolejki wąskotorowej – trasa Majdan – Przysłup. Na miejscowym cmentarzu jest najstarszy grób w Bieszczadach – grób Antoniego Kwiecieńskiego i jego wnuczek (z roku 1842) oraz grobowiec rodziny Meinardich – potomków włoskiego budowniczego kolei.
Noclegi: Cisna
LUTOWISKA – ciekawa propozycja wycieczki: Ekomuzeum „Trzy Kultury” – 13-kilometrowa ścieżkę historyczno-przyrodniczą, na której można odwiedzić m.in. kirkut, ruiny synagogi, starą szkołę żydowską, cerkwisko i cmentarz greckokatolicki, stare bojkowskie chaty – chyże, neogotycki kościół św. Stanisława Biskupa, miejsce gdzie kręcono zdjęcia do filmu „Pan Wołodyjowski”, punkt widokowy. Warto dodać, że kirkut w Lutowiskach to najlepiej zachowany cmentarz żydowski w polskich Bieszczadach.
Noclegi: Lutowiska
MUCZNE i sąsiednia TARNAWA NIŻNA – z Mucznego prowadzi szlak na Bukowe Berdo, blisko stąd też na wycieczkę do „Źródeł Sanu”. Będąc tutaj warto zobaczyć kilka mniejszych okolicznych atrakcji: Plenerowe Muzeum Węgla Drzewnego, Rezerwat „Torfowiska wysokie w Tarnawie”, „Pokazową Zagrodę Żubrów”.
Ciekawostka: Muczne w czasach PRL było ośrodkiem polowań dostępnym tylko dla rządowych prominentów – bywali tu Edward Gierek, Piotr Jaroszewicz oraz Josip Broz Tito. Jedną z pamiątek po tym okresie jest „Błękitna Aleja” – droga prowadząca z Mucznego do Bukowca.
Noclegi: Muczne
POLAŃCZYK, SOLINA, WOŁKOWYJA, MYCZKÓW, BÓBRKA – bazy dla wypoczywających nad Zalewem Solina.
Noclegi: Polańczyk, Solina
SMEREK (sąsiaduje z Wetliną) – tu rozpoczyna się szlak na Smerek i dalej na Połoninę Wetlińską oraz na szczyt o nazwie Okrąglik, (słow. Kruhliak, 1101 m).
Noclegi: Smerek
USTRZYKI GÓRNE – punkt startu na: Połoninę Caryńską, Wielką Rawkę (i dalej na Małą Rawkę, Krzemieniec) oraz z sąsiedniego Wołosatego na najwyższy szczyt w polskich Bieszczadach – Tarnicę. Znajduje się tutaj m.in. budynek Dyrekcji Bieszczadzkiego Parku Narodowego, Schronisko PTTK „Kremenaros”.
Noclegi: Ustrzyki Górne
WETLINA – dobry punkt wyjścia na bieszczadzkie połoniny, przede wszystkim na Połoninę Wetlińską oraz Małą i Wielką Rawkę. Wybierający się na Tarnicę i Połoninę Caryńską muszą już kawałek podjechać samochodem, albo busem. W samej Wetlinie warto zobaczyć ładny wodospad „Siklawa Ostrowskich”. Wetlina ma także dobrą bazę gastronomiczną.
Noclegi: Wetlina
ZATWARNICA – skromny ośrodek noclegowy, dobra baza dla osób ceniących spokój. Warto tu zobaczyć mini-muzeum w Chacie Bojkowskiej w Zatwarnicy. Wycieczki mniej uczęszczanymi trasami na Dwernik Kamień, do Nasicznego – ścieżką “Przez bieszczadzki las”, spacer nad wodospad na potoku Hylaty (d. zwany Szepit).
Noclegi: Zatwarnica
Jesienna panorama z Dwernika Kamienia
Co roku “Majówka” była okazją do organizacji wielu ciekawych imprez sportowych i kulturalnych – koncertów, festiwali, biegów, rajdów, itp. Z uwagi na obecną sytuację epidemiczną nie przewiduje się organizacji tego typu wydarzeń.
Część schronisk wyszła na przeciw turystom i uruchamia punkty obsługi „przez okienko” oraz sprzedaż na wynos, lista dostępnych obiektów: https://gorydlaciebie.pl/schroniska-na-wynos/
Podczas wędrówek oraz przy korzystaniu z oferty schronisk pamiętajmy o przestrzeganiu zasad bezpieczeństwa:
– zachowujemy co najmniej 2-metrowe odstępy, nie grupujmy się! Dotyczy to także rodzin i bliskich. Z obowiązku wyłączeni są rodzice z dziećmi wymagającymi opieki (do 13. roku życia) oraz osoby niepełnosprawne, niemogące się samodzielnie poruszać, osoby z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego i ich opiekunowie.
– przy schronisku obowiązują maseczki, korzystajmy również z płynów do dezynfekcji rąk
– nie korzystamy z ławek, stolików, hamaków, toalet
– zabieramy nasze śmieci ze sobą, nie zostawiajmy ich pod schroniskami i na szlakach.