Bulandowa Kapliczka – gorczański symbol

Białą, charakterystyczną kapliczkę stojąca u szczytu polany na Jaworzynie Kamienickiej wybudował w 1904 roku Tomasz Chlipała, zwany Bulandą – najsłynniejszy gorczański baca, ale też znachor i, jak wieść gminna niesie, szaman i czarodziej.
Kapliczka jest najstarszym, sakralnym zabytkiem w Gorczańskim Parku Narodowym.

Według jednych podań Bulanda wybudował kapliczkę na prośbę swojej zmarłej córki, która pewnej nocy przyśniła mu się i poprosiła ojca by z materiałów, które znajdzie opodal wybudował kapliczkę. Inne przekazy mówią, że przyśniły mu się grzeszne dusze juhasów, zbójników i ludzi którzy zginęli w Gorcach, więc pobożny baca postanowił pomóc potępionym. Ale są też bardziej fantastyczne podania, o tym jakoby Bulanda znalazł na polanie ogromny skarb, i w tym miejscu wybudował kapliczkę. Wg innych legend , skarb znalazł, ale ukrył go w ziemi razem ze swoją magiczną księgą, wierzył bowiem, że pod świętym miejscem będzie on bezpieczny. Podobno przed śmiercią zdradził jednemu z juhasów miejsce ukrycia skarbu. Kiedy jednak chciwy góral wraz z kompanem postanowił go odkopać natrafił na kłębowisko żmij, które skutecznie odstraszyły śmiałków.

Oprócz kapliczki na polanie Jaworzyny Kamienickiej Bulanda wybudował jeszcze jedną w Lubomierzu, która do dziś stoi obok jego rodzinnego domu na osiedlu Dziedziny. Kapliczka Bulandowa jest najstarszym, sakralnym zabytkiem w Gorczańskim Parku Narodowym. Została odnowiona w 1996 z inicjatywy GPN oraz spadkobierców Tomasza Chlipały.

Poniżej kapliczki, w lesie, znajduje się jaskinia szczelinowa, zwana „Zbójnicką Jamą”. Wejście do niej jest trudne, prowadzi najpierw głęboką na 3.5 metra studnią, a dalej 2 szczeliny rozchodzą się – jedna na odległość 10 m i druga 15 m.
Z jaskinią związanych jest kilka ciekawych legend:

• wg miejscowych podań podziemne korytarze ciągną się aż do Mogielicy, co udowodnili kiedyś juhasi – wpuścili do otworu kozę, która wyszła aż pod najwyższym szczytem Beskidu Wyspowego,
• wg innych legend jaskinię zamieszkiwali “pankowie” – ziemne duchy z naroślami na twarzach
• jest też legenda o “odciętej głowie”, która straszy w tej okolicy. Jest to odcięta głowa zastępcy herszta zbójników, który przerósł zdolnościami przywódcę i potajemnie został zamordowany, a jego głowę strącono do jaru.

Drogowskazy szlaków na polanie Jaworzyna Kamienicka

Bulandową Kapliczkę i Jaworzynę Kamienicką warto odwiedzić również dla wspaniałych panoram Gorców i Beskidu Wyspowego. Zobaczymy stąd na pierwszym planie Kudłoń, Gorc i Przysłop (Gorce), a w Beskidzie Wyspowym Ciecień, Śnieżnicę, Ćwilin, Mogielicę,  Sałasz, Jaworz i Modyń oraz fragment pasma Radziejowej i Jaworzyny Krynickiej w Beskidzie Sądeckim.

Widok z Jaworzyny Kamienickiej na Kudłoń, Gorc i Przysłop na tle Beskidu Wyspowego

Bulandowa Kapliczka i panorama Gorców z polany Jaworzyna Kamienicka

Jak dojść do Bulandowej Kapliczki

•  Najłatwiej dojdziemy z Przełęczy Knurowskiej czerwonym szlakiem na Kiczorę, potem zieloną ścieżką edukacyjną przez Trzy Kopce i zielonym szlakiem na Jaworzynę Kamienicką – na górę: 7,4 km, 520 m wzniesienia i ok. 2:40 godz. marszu. Powrót tą samą drogą ok. 2 godz. Trasa bardzo widokowa, panorama Pienin, Podhala i Tatr z polan pod Kiczorą.
•  Z parkingu GPN na Trusiówce – Doliną Kamienicy niebieskim, a potem czerwonym szlakiem spacerowym prosto na polanę Jaworzyna Kamienicka. Do Bulandowej Kapliczki – 9,8 km , 3:40 godz. i 590 m podejścia. Trasa prowadzi cały czas przez las, brak widoków i do późnej wiosny może być sporo śniegu ponieważ prowadzi północnym zboczem góry.
• Można też oczywiście łączyć z innymi wycieczkami:
  – ze szczytu Gorc granią zielonym szlakiem – 2:30 godz., 7,7 km, 290 m podejścia
  – lub ze schroniska na Turbaczu czerwonym szlakiem przez Halę Długą, a dalej zielonym na polanę Jaworzyna Kamienicka w 1 godz., 3,6 km i 120 m podejścia.