Krywań (słow. Kriváň, 2494 m) to jeden z najbardziej charakterystycznych szczytów Tatr i jednocześnie “święta góra Słowaków”. O tym, jak ważne jest to miejsce dla naszych Sąsiadów mogą świadczyć tzw. “národné výlety”, czyli organizowane coroczne narodowe wejścia.
Poniżej – skąd ta tradycja i kilka innych ciekawych historii.

Krywań jest symbolem odrodzenia narodowego Słowacji i budowania tożsamości narodowej Słowaków. Herb Słowacji
Cała historia ma początek w XIX w. 16 sierpnia 1841 roku młody ewangelista Ľudovít Štúr wraz z grupą młodzieży wszedł na szczyt Krywania. Była to pewna forma manifestacji patriotyzmu. Wydarzenie to okazało się tak ważne, symboliczne wręcz, w budzeniu świadomości narodowej, że od tej pory, corocznie odbywają się tzw. národné výlety, czyli narodowe wejścia. Organizowane są w rocznicę tego pierwszego, historycznego (jest to 3 weekend sierpnia, najczęściej w okolicach 16 sierpnia, ze względów bezpieczeństwa ogranicza się ilość osób mogących wejść na szczyt).

Na podstawie ankiety z 1967 roku Krywań został uznany za najpiękniejszy szczyt tatrzański.

Krywań nazywanTablica pamiątkowa na szczycie Krywaniay jest świętą górą Słowaków. Monumentalna, widoczna z daleka góra, ze swoim charakterystycznym wierzchołkiem, długo pozostawała niedostępna. Po wejściu na szczyt štúrowców stała się nie tylko symbolem wolności dla Słowaków, ale i miejscem ich integracji.
Na szczycie umieszczono tablicę poświęconą temu wydarzeniu.

Wizerunek góry został umieszczony na słowackich monetach 1, 2 i 5 eurocentowych. Krywań jest także obecny w hymnie narodowym.

Największa wysokość względna w całych Tatrach: występuje pomiędzy Krywaniem (2496 m), a okolicami Trzech Źródeł (Tri studničky) i wynosi 1370 m.

Zdobycie szczytu – pierwszym odnotowanym zdobywcą był Węgier Andreas Jonas Czirbesz – miało to miejsce 4 sierpnia 1772 r. Na Krywaniu był również król saski Fryderyk August II (1840 r.) i Stanisław Staszic (1805 r.).

Na samym szczycie postawiono Krzyż lotaryński na szczycie Krywaniacharakterystyczny krzyż z podwójnymi poprzecznymi ramionami. Krzyż ten (na zachodzie Europy znany jako krzyż lotaryński), na ziemie Słowaków trafił w IX w. za pośrednictwem misjonarzy Cyryla i Metodego. Natomiast w Hiszpanii i we Włoszech w XV w. znany był jako Karawaka – miał chronić osoby, które go nosiły przed zarazą. Kształt tego krzyża znajduje się i w herbie i na fladze Słowacji, jest narodowym symbolem Słowaków.

Krywańskie Banie, czyli kopalnie złota, które znajdowały się na Krywaniu funkcjonowały od XV w. do roku 1778. Banie (nazwa kopalni w gwarze podhalańskiej) zlokalizowane były w kilku miejscach, m. in. pomiędzy Krywańską Przełączką a Pawłowym Grzbietem, w rejonie Wyżniej Przehyby i na Krywańskiej Kopie. Z powodu niskiej opłacalności wydobycia i trudnych warunków terenowych, a przede wszystkim transportowych, zrezygnowano z prac wydobywczych. Ślady po kopalniach można znaleźć do dzisiaj.

Krywań występuje często w kulturze ludowej Podhala, m.in. napisał o nim wiersz Kazimierz Przerwa-Tetmajer (w zbiorze “Na Skalnym Podhalu”). Wiersz “Krywań,Krywań” z muzyką Andrzeja Zielińskiego znajduje się w repertuarze zespołu Skaldowie.

Hej Krywaniu, Krywaniu wysoki!
Płyną, lecą spod ciebie potoki!
Tak się leją moje łzy, jak one,
hej łzy moje, łzy niezapłacone…
Hej Krywaniu, Krywaniu wysoki!
Płyną, lecą nad tobą obłoki!
Tak się toczy moja myśl, jak one,
hej te myśli, te myśli stracone…
Hej Krywaniu, Krywaniu wysoki!
Idzie od cię szum lasów głęboki,
a mojemu idzie żal kochaniu,
hej Krywaniu, Krywaniu, Krywaniu!…

Krywań słynie z rozległych i pięknych panoram.
Panorama Tatr ze szczytu Krywania (wschód)

Na Krywań można wyruszyć z 3 miejsc:

  • szlakiem zielonym, z miejsca zwanego Trzy Źródła (Tri studničky),
  • czerwonym ze Szczyrbskiego Jeziora (Štrbské pleso) przez Jamski Staw (Jamské pleso),
  • oraz niebieskim z Białego Wagu (Podbanské Biely Váh) przez Jamski Staw (Jamské pleso).

Więcej opisanych panoram szczytu oraz opis trasy: Krywań – święta góra Słowaków