Krywań (słow. Kriváň, 2494 m) to jeden z najbardziej charakterystycznych szczytów Tatr i jednocześnie “święta góra Słowaków”. O tym, jak ważne jest to miejsce dla naszych Sąsiadów mogą świadczyć tzw. “národné výlety”, czyli organizowane coroczne narodowe wejścia.
Poniżej – skąd ta tradycja i kilka innych ciekawych historii.
Krywań jest symbolem odrodzenia narodowego Słowacji i budowania tożsamości narodowej Słowaków.
Cała historia ma początek w XIX w. 16 sierpnia 1841 roku młody ewangelista Ľudovít Štúr wraz z grupą młodzieży wszedł na szczyt Krywania. Była to pewna forma manifestacji patriotyzmu. Wydarzenie to okazało się tak ważne, symboliczne wręcz, w budzeniu świadomości narodowej, że od tej pory, corocznie odbywają się tzw. národné výlety, czyli narodowe wejścia. Organizowane są w rocznicę tego pierwszego, historycznego (jest to 3 weekend sierpnia, najczęściej w okolicach 16 sierpnia, ze względów bezpieczeństwa ogranicza się ilość osób mogących wejść na szczyt).
Na podstawie ankiety z 1967 roku Krywań został uznany za najpiękniejszy szczyt tatrzański.
Krywań nazywany jest świętą górą Słowaków. Monumentalna, widoczna z daleka góra, ze swoim charakterystycznym wierzchołkiem, długo pozostawała niedostępna. Po wejściu na szczyt štúrowców stała się nie tylko symbolem wolności dla Słowaków, ale i miejscem ich integracji.
Na szczycie umieszczono tablicę poświęconą temu wydarzeniu.
Wizerunek góry został umieszczony na słowackich monetach 1, 2 i 5 eurocentowych. Krywań jest także obecny w hymnie narodowym.
Największa wysokość względna w całych Tatrach: występuje pomiędzy Krywaniem (2496 m), a okolicami Trzech Źródeł (Tri studničky) i wynosi 1370 m.
Zdobycie szczytu – pierwszym odnotowanym zdobywcą był Węgier Andreas Jonas Czirbesz – miało to miejsce 4 sierpnia 1772 r. Na Krywaniu był również król saski Fryderyk August II (1840 r.) i Stanisław Staszic (1805 r.).
Na samym szczycie postawiono charakterystyczny krzyż z podwójnymi poprzecznymi ramionami. Krzyż ten (na zachodzie Europy znany jako krzyż lotaryński), na ziemie Słowaków trafił w IX w. za pośrednictwem misjonarzy Cyryla i Metodego. Natomiast w Hiszpanii i we Włoszech w XV w. znany był jako Karawaka – miał chronić osoby, które go nosiły przed zarazą. Kształt tego krzyża znajduje się i w herbie i na fladze Słowacji, jest narodowym symbolem Słowaków.
Krywańskie Banie, czyli kopalnie złota, które znajdowały się na Krywaniu funkcjonowały od XV w. do roku 1778. Banie (nazwa kopalni w gwarze podhalańskiej) zlokalizowane były w kilku miejscach, m. in. pomiędzy Krywańską Przełączką a Pawłowym Grzbietem, w rejonie Wyżniej Przehyby i na Krywańskiej Kopie. Z powodu niskiej opłacalności wydobycia i trudnych warunków terenowych, a przede wszystkim transportowych, zrezygnowano z prac wydobywczych. Ślady po kopalniach można znaleźć do dzisiaj.
Krywań występuje często w kulturze ludowej Podhala, m.in. napisał o nim wiersz Kazimierz Przerwa-Tetmajer (w zbiorze “Na Skalnym Podhalu”). Wiersz “Krywań,Krywań” z muzyką Andrzeja Zielińskiego znajduje się w repertuarze zespołu Skaldowie.
Krywań słynie z rozległych i pięknych panoram.
Na Krywań można wyruszyć z 3 miejsc: