Śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis) to najpopularniejszy symbol przedwiośnia – często już w lutym można zobaczyć białe kwiaty dzielnie przebijające się przez warstwę śniegu. W Polsce występuje głównie na południu – w górach, na wyżynach i na Dolnym Śląsku, ale jest też popularną rośliną hodowaną w przydomowych ogródkach. Bardzo rzadko spotykana na terenach nizinnych, dlatego tak wyjątkowe jest naturalne stanowisko tych roślin w Nadleśnictwie Sokołów, w województwie mazowieckim, gdzie na obszarze 25 ha utworzono “Rezerwat przyrody Śnieżyczki”.
Jest rośliną trującą – zawiera szkodliwe alkaloidy. Podlega ochronie gatunkowej częściowej.
Zdjęcia: Kamil Sułkowski, autor fotobloga: http://www.fotobeskidy.vxm.pl/
Zdjęcia wykonano na Pasierbieckiej Górze w Beskidzie Wyspowym
Śnieżyczka przebiśnieg to niewielka roślina cebulkowa, ma od 15 do 30 cm wysokości, kwitnie od lutego do kwietnia, po wydaniu owoców na początku lata nadziemna część rośliny obumiera.
Ma pojedyncze, zwisające kwiaty z sześcioma listkami – trzy dłuższe zewnętrzne, białe o długości do 25 mm i trzy krótsze wewnętrzne – białe z zieloną plamką, o długości do 11 mm. W środku jeden słupek i 6 pręcików. Płatki śnieżyczki reagują na zmianę temperatury – zamykają się w nocy, w dni pochmurne i podczas niskich temperatur chroniąc w ten sposób słupek i pręciki. Pachnące miodem kwiaty zapylane są przez błonkówki – pszczoły i trzmiele, dojrzałe nasiona rozsiewane są przez mrówki.
Zielone plamki na płatkach wewnętrznych odgrywają bardzo ważną rolę:
– wabią i naprowadzają owady do wnętrza kwiatu,
– przeprowadzają fotosyntezę dostarczając substancji odżywczych do pozostałej części kwiatu i rosnących zalążków.
Wymagania: najlepiej rosną w żyznej, lekkiej, próchnicznej, wapiennej i umiarkowanie wilgotnej glebie. Preferują miejsca zacienione lub półcieniste w lasach liściastych.
Zastosowanie (tylko rośliny pozyskiwane z upraw): jako roślina lecznicza, ozdobna, w biotechnologii, jako roślina miododajna (jest jednym z pierwszych gatunków po okresie zimowym).
Nazwa śnieżyczki – Galanthus – wywodzi się od greckich słów gála – mleko i ánthos – kwiat. Nazwa gatunkowa nivalis oznacza śnieżny, ośnieżony (od łacińskiego nix – śnieg). Polska nazwa nawiązuje do wczesnego kwitnienia – “przebijania się” przez śnieg.
Ciekawostka: dawniej w Anglii, podczas święta Oczyszczenia Najświętszej Maryi Panny, czyli Matki Bożej Gromnicznej, które przypada 2 lutego, obowiązywał zwyczaj przynoszenia przez panny pęków kwiatów przebiśniegów, jako symbolu czystości.