31 stycznia przypadają urodziny Mariusza ZaMariusz Zaruskiruskiego – (ur. 31 stycznia 1867 roku w Dumanowie na Podolu) – człowieka różnorodnych zainteresowań, talentów i jednocześnie nowatorskich dokonań. Przedstawiamy najważniejsze z nich, związane z jego dwoma pasjami: górami i morzem.

  • – 29 października 1909 roku – dzięki jego inicjatywie powstaje Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratownicze – Zaruski zostaje też jego pierwszym Naczelnikiem
  • – w czasie swojego pobytu w Zakopanem popularyzował narciarstwo, sam był świetnym narciarzem (zjechał m.in. spod Koziego Wierchu i Kościelca). Był też zapalonym taternikiem, do niego należą pionierskie wejście na: Granaty, Mały Kozi Wierch, Zamarłą Turnię, Orlą Basztę, a także pierwsze zimowe wejście na: Giewont, Kopę Magury, Liliowe, Pośrednią i Skrajną Turnię.

Na przeciwległym biegunie znajdowała się druga wielka pasja Zaruskiego, było nią morze i żeglarstwo.

  • – 1924 r. -współzałożyciel i pierwszy komandor Yacht Klubu Polski
  • – został prezesem Polskiego Związku Żeglarskiego i sekretarzem Komitetu Floty Narodowej, to właśnie jego staraniom sukcesem zakończyła się zbiórka na zakup fregaty “Dar Pomorza” (1930 r.)
  • – brał także udział w zbiórce pieniędzy na Fundusz Obrony Morskiej, z którego zbudowano okręt podwodny ORP Orzeł oraz jachtu żaglowego “Zawisza Czarny“, słynnej jednostki Związku Harcerstwa Polskiego (był jego pierwszym kapitanem, w roku 1935 odbył pierwszy rejs tym statkiem).

Zaruski jest autorem kilku książek:
– „Podręcznik narciarstwa według zasad alpejskiej szkoły jazdy na nartach”
– „Przewodnik po terenach narciarskich Zakopanego i Tatr Polskich” (przewodnik    zawierał mapę z zaznaczonymi trasami narciarskimi i trasami przebiegu lawin)
– “Współczesną żeglugę morską” – ilustrowany podręcznik
– „Sonety morskie”

Bardzo aktywnie walczył czasie I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. Awansował, uzyskał stopień generała brygady.

Po wybuchu II wojny światowej, z uwagi na podeszły wiek, nie został wcielony do wojska. W grudniu 1939 r. aresztowało go NKWD. Zmarł 8 kwietnia 1941 r. w Chersoniu na Ukrainie, prawdopodobnie z powodu cholery. Tam też został pochowany.

W 1997 roku dzięki inicjatywie ZHP urządzono symboliczny pogrzeb generała Zaruskiego, jego prochy złożono na na Pęksowym Brzysku w Zakopanem.

 

Źródło: „Wielka Encyklopedia Tatrzańska” Zofia i Witold H. Paryscy