Chełm i Uklejna – góry nad Myślenicami

Atrakcyjna wycieczka  na Chełm i Uklejną – szczyty w Paśmie Lubomira i Łysiny nad Myślenicami. Trasa nie jest wymagająca kondycyjnie, a jednocześnie urozmaicona, prowadzi m.in. koło wieży widokowej, przez kilka widokowych polanek oraz rezerwat krajobrazowy „Zamczysko nad Rabą”, gdzie znajdują się ruiny baszty obronnej z XIII w. Ułatwieniem, ale też dodatkową atrakcją może być wyjazd kolejką na górę Chełm. Początkowy odcinek trasy prowadzący łatwymi leśnymi alejkami jest dobrym miejscem na spacery z dziećmi, nawet w wózkach. Ze względu na bliskość Krakowa wycieczka jest bardzo atrakcyjna dla mieszkańców grodu Kraka.

Kraj: Polska
Rejon: Beskid Wyspowy
Punkt wyjścia (i powrotu) – Myślenice
Czas: 1 dzień
Pora roku: wiosna, lato, jesień, zima
Trudności: brak trudności technicznych
Suma wzniesień: ok. 430 m
Długość trasy: ok. 9 km
Czas wyprawy (sam przemarsz): ok. 3:15 h (zimą czas przejścia może być znacznie dłuższy).
Mapa Beskidu Wyspowego online:  Beskid Wyspowy

Poniżej mapa turystyczna rejonu Chełma i Uklejny Wydawnictwa Compass

Wycieczkę zaczynamy w Myślenicach Zarabiu, czyli jak sama nazwa wskazuje, części miasta położonej po drugiej stronie rzeki Raby. Możemy tu dojechać bez problemu samochodem (bezpośredni zjazd z Zakopianki) lub autobusem miejskim (rozkład jazdy: https://myslenice.pl/dla-turysty/praktyczne-informacje/rozklad-jazdy).
Zarabie to rekreacyjna dzielnica Myślenic położona na prawym brzegu Raby. Znajduje się tutaj kolejka na górę Chełm, kąpieliska, są też place zabaw, park linowy, miejsca do gry w siatkówkę, badmintona i pétanque (boule).

Pierwszym celem na trasie naszej wycieczki jest góra Chełm (618 m), na którą możemy wejść pieszo zielonym szlakiem, lub wjechać Kolejką Linową Chełm. Piesza trasa wejścia nie jest zbyt atrakcyjna – prowadzi cały czas przez las, natomiast wjazd kolejką wydaje się ciekawszym rozwiązaniem, nie wymaga dość uciążliwego podejścia, które ma ok. 350 m przewyższenia, w związku z czym można zachować więcej sił na spacer przez góry.

Na szczyt można wyjechać z Myślenic Zarabia 1-osobową koleją krzesełkową (całoroczna) lub dodatkowo w sezonie zimowym 4-osobowym wyciągiem narciarskim.
Przy ośrodku znajduje się pełna infrastruktura turystyczna: parking, restauracja, wypożyczalnia i serwis sprzętu, przy górnej stacji kolei jest placówka GOPR.
Cennik i godziny otwarcia: https://lato.sportarenamyslenice.pl/

Kolejka z 1-osobowymi krzesełkami została uruchomiona w 1989 r., jest trochę przestarzała, ale funkcjonuje cały rok.

Na górze Chełm oprócz stacji wyciągu narciarskiego jest też restauracja. Na północnym stoku znajduje się ośrodek narciarsko-turystyczny Sport Arena Myślenice – zimą funkcjonują tu trasy narciarskie (zielone, niebieskie i czerwone), są one oświetlone i ratrakowane, liczą ponad 2 km. Oprócz tego jest tu wiele turystycznych szlaków rowerowych. Chełm to także popularne miejsce wśród amatorów kolarstwa górskiego (trasy typu downhil), góra nazywana jest Małopolskim Cyklocentrum. Organizowane są tu cykliczne imprezy – wiosną i jesienią Ogólnopolskie Zawody Rowerów oraz zawody Diverse Downhill Contest.

Sam szczyt Chełmu znajduje się bezpośrednio nad trasą zjazdową, ale panorama w zasadzie ogranicza się do bardzo ładnego widoku samego miasta Myślenice.

Z górnej stacji wyciągów idziemy zielonym szlakiem asfaltową drogą i po paru minutach docieramy do wieży widokowej.

Wieża widokowa na górze Chełm

Wieża ma 15 metrów wysokości. Z górnego tarasu można podziwiać panoramę Myślenic oraz Beskidu Makowskiego, Beskidu Wyspowego, Gorców i Pogórza Wielickiego, ale też Krakowa, a przy dobrych warunkach, pomiędzy Szczeblem a Luboniem Wielkim, możemy zobaczyć na horyzoncie charakterystyczne  szczyty Tatr Wysokich – od Łomnicy po Lodowy, w dole widać też nitkę ciągnącej się Zakopianki.
Wejście na wieżę jest płatne. Cennik i godziny otwarcia: https://lato.sportarenamyslenice.pl/

Od wieży widokowej idziemy dalej zielonym szlakiem asfaltową, a częściowo szutrową drogą, która jest idealną trasą spacerową nawet dla dzieci w wózkach. Uwaga na często przejeżdżających tutaj rowerzystów!  Po drodze mijamy nieczynne już obserwatorium astronomiczne (prywatne), po czym przez las wygodną drogą schodzimy w dół do osiedla Chełm położonego na szerokim siodle, na wysokości ok. 570 m n.p.m. Szlak prowadzi pomiędzy zabudowaniami, wśród których na uwagę zwracają nowe domy letniskowe i rekreacyjne.

Z osiedla możemy wrócić do miejsca startu na Zarabie, skręcając w lewo i dalej główną asfaltową drogą doliną potoku Kobylak, koło dolnej stacji wyciągu narciarskiego na Chełm. W dni powszednie kursuje tu również miejski autobus  z Myślenic (rozkład jazdy: https://myslenice.pl/dla-turysty/praktyczne-informacje/rozklad-jazdy).

My natomiast kontynuujemy naszą wycieczkę zielonym szlakiem, przechodzimy na przeciwległą stronę siodła, skąd znów możemy podziwiać ładne widoki na Beskid Makowski, Beskid Wyspowy (Szczebel, Luboń Wielki) i Tatry na horyzoncie.

Dalej wygodna ścieżka prowadzi lekko w górę przez las na małą polankę, na której przy figurze Chrystusa Frasobliwego spotykamy czerwony szlak, który w prawo prowadzi do schroniska na Kudłaczach, a w lewo (nasza trasa) na szczyt Śliwnika 618 m i dalej na Uklejną.

W kilka minut docieramy na zalesiony szczyt Śliwnika (618 m), skąd dalej czerwonym szlakiem schodzimy do leśnej drogi prowadzącej do osiedla Styrek, a dalej do Trzemeśni. Ta droga jest wyłączona z ruchu samochodowego, ale musimy tu uważać na licznych rowerzystów. Częściowo asfaltowa droga obniża się na niewielką odsłoniętą przełęcz, po czym znów wznosi się lekko w górę lasem do dużej odsłoniętej polany, skąd otwiera się ładna panorama na: (od lewej) niżej położone pasmo Trupielca (475 m) i Glichowca (523 m) oraz grań Kamiennika i szczyt Łysiny.
Przed polaną, na skrzyżowaniu dróg, pojawia się kolejna możliwość wcześniejszego powrotu na Zarabie, tym razem nie oznakowaną leśną stokówką, którą poniżej prowadzi szlak rowerowy.

Z widokowej polany kierujemy się na zachód i rozpoczynamy podejście pod szczyt Uklejny. Bez widoków, ale przez ładny las docieramy do skrzyżowania z nowym żółtym szlakiem (brak go na niektórych mapach) prowadzącym w prawo na szczyt Uklejny, a dalej w dół do niebieskiego szlaku z Zarabia do Trzemeśni. W parę minut wchodzimy na grań, gdzie znajduje się informacja na temat nazwy Uklejna, a nieco powyżej jest tabliczka szczytowa oraz kamienny kopiec z krzyżem upamiętniający Papieża Jana Pawła II.
Niestety, szczyt Uklejny jest zupełnie pozbawiony widoków.

Nazwa szczytu „Uklejna” związana jest z legendarnym nazwiskiem Uklej, który według jednych podań był zbójnikiem, a według innych – bartnikiem, który przeniósł się z doliny Raby i zamieszkał w samotności po tragicznej śmierci żony. Informacja o tym znajduje się na małej tabliczce na jednym z drzew na szczycie Uklejny.

Wracamy na ścieżkę czerwonego szlaku, skąd mamy kolejną możliwość szybszego powrotu na Zarabie, tym razem żółtym szlakiem w dół do trasy rowerowej i dalej doliną potoku Kobylak.
Kobylak to prawy dopływ Raby, inna nazwa potoku to Talagówka, jego źródło znajduje się na osiedlu Talagówka, należącym do Myślenic).

Przed nami miejscami strome zejście zachodnimi zboczami Uklejnej na Zarabie przez las o nazwie „Czarne Błoto”. Na północnych stokach lasu (przy niebieskim szlaku) znajduje się wiele źródlisk. W 2000 r. utworzono tu dwa użytki ekologiczne: „Mokradło śródleśne” i „Młaka źródliskowa”, w celu ochrony unikatowej roślinności terenów podmokłych.

Po paru minutach przechodzimy granią przez ciekawe geologicznie miejsce – pomiędzy dwoma wałami oddalonymi od siebie ok. 50 m. Wbrew pozorom nie są to ślady dawnych fortyfikacji , a forma tzw. „podwójnego grzbietu”, który powstał w skutek przesunięcia górotworu. Na północnym (po prawej) wale znajduje się krzyż i ławeczka, skąd można między drzewami zobaczyć panoramę Jeziora Dobczyckiego.

Schodzimy dalej lasem, przecinamy drogę stokówkę, którą prowadzi szlak rowerowy i po niecałej godzinie zejścia ze szczytu wchodzimy do rezerwatu „Zamczysko nad Rabą”.

Rezerwat krajobrazowy „Zamczysko nad Rabą”

Rezerwat został utworzony w 1962 r. na zboczu Uklejny, na występie zwanym Zamczysko (ok. 380 m) na powierzchni 1,35 ha. Na jego terenie znajdują się ruiny baszty obronnej z XIII w., zobaczyć też można leżące w pewnej odległości duże jej odłamy, które obecnie porastają już drzewa. Całość otaczają pozostałości fosy i wysoki wał ziemny. Według badań archeologicznych baszta miała 10,2 m średnicy zewnętrznej, 2,5 m wewnętrznej i ok. 6 m wysokości. Prawdopodobnie była to warownia, która w XIII i XIV wieku strzegła szlaku handlowego z Krakowa na Węgry. Wg niektórych podań warownię przejęły bandy raubritterów – rycerzy rozbójników, którzy napadali na korzystających z traktu handlowego kupców. Warownia została wysadzona w powietrze w 1457 r. Do rezerwatu prowadzi czerwony szlak turystyczny (fragment Małego Szlaku Turystycznego) oraz ścieżka dydaktyczna z Myślenic.

Spod Zamczyska wchodzimy bezpośrednio pomiędzy zabudowania Zarabia, skąd czeka nas jeszcze spacer ulicami i promenadą wzdłuż Raby do miejsca startu naszej wycieczki.
Jeśli zostanie nam czasu możemy skorzystać z innych atrakcji w Myśleniach Zarabiu.