Zamek w Czorsztynie to jedna z bardziej znanych pienińskich atrakcji. Pięknie położony nad wodami Jeziora Czorsztyńskiego przyciąga nie tylko turystów odwiedzających region, ale też amatorów wspaniałych panoram, plenerowej fotografii oraz wszystkich spragnionych ciekawych historii i legend.
Zamek można zwiedzać o każdej porze roku, ale szczególnie polecamy odwiedzić go jesienią – kiedy mgły otulają budowlę i Jezioro Czorsztyńskie widoki są wręcz bajeczne! Warto pojawić się tu odpowiednio wcześnie rano, by obserwować ten wspaniały spektakl!
Zamek został wzniesiony na wysokiej skale nad Dunajcem (obecnie nad Jeziorem Czorsztyńskim), przy rozwidleniu szlaków handlowych, dlatego był tak ważnym elementem obronnym kraju.
Początki funkcjonowania zamku związane są z działalnością św. Kingi – archeolodzy datują znalezioną konstrukcję drewniano-ziemnego umocnienia na XIII w. Na przełomie XIII i XIV w. powstała wieża w typie stołpu (podobna do wież zamków w Rytrze i Czchowie).
W XIV wieku Kazimierz Wielki rozbudował zamek i otoczył go murami obronnymi.
Położony przy ważnej drodze handlowej i dyplomatycznej łączącej Kraków i Budę na Węgrzech pełnił rolę warowni, komory celnej, a później siedziby starostów. Z zamkiem wiążą się takie nazwiska z naszej historii, jak: św. Kinga, król Bolesław Wstydliwy, Jan Kazimierz, Ludwik Węgierski, Zawisza Czarny, Władysław Jagiełło, Aleksander Kostka Napierski, król Jan Kazimierz.
W XVIII w. został zdewastowany przez wojska kozackie, później doszło do pożaru jego dachów, co zapoczątkowało jego powolny upadek. W latach 50. XX w. podjęto prace zabezpieczające ruiny, kompleksowe prace konserwatorskie rozpoczęto dopiero w 1992 r. Od 1996 r. udostępniony jest do zwiedzania.
Zamek w Czorsztynie znajduje się pod opieką Pienińskiego Parku Narodowego. Cały czas prowadzone są prace konserwatorskie.
Dla turystów udostępnione są ruiny zamku średniego i górnego, renesansowa baszta Baranowskiego i Zieleniec.
Na zamku górnym, w tzw. “kuchni” znajduje się ciekawa wystawa poświęcona historii zamku i starostwa czorsztyńskiego. Warto też zobaczyć wystawę w baszcie Baranowskiego – są to reprodukcje kart pocztowych ze zbiorów PPN pt. “Z biegiem Dunajca – od Czorsztyna do Krościenka. Pieniny na dawnej widokówce”.
Z tarasu zamku górnego czekają nas piękne widoki – zobaczymy Jezioro Czorsztyńskie, Pieniny Spiskie oraz Tatry. Natomiast z okien baszty Baranowskiego podziwiać można panoramę Podhala, Gorców i fragmentu Pienin Czorsztyńskich.
Jedna z pienińskich legend opowiada o przygodzie dwóch pasterzy z Czorsztyna – Wojtka i Szymona. Ponieważ obaj byli bardzo biedni, postanowili poprawić swój los i zdobyć ukryte w podziemiach zamku złoto i drogie kamienie, skarb ten należał ponoć do samego Kostki Napierskiego. Dowiedzieli się od miejscowego znachora, że skarbu pilnują diabły, i jest tylko jedna możliwość, żeby bezpiecznie do niego dotrzeć, a mianowicie trzeba zejść do podziemi w Noc Świętojańską, ponieważ wtedy to czarty tracą swoje złe moce. Pasterze umówili się w najkrótszą noc w roku koło zamku i znaleźli wejście do lochów. Kiedy już byli w środku ujrzeli skrzynie pełne złotych dukatów i klejnotów. Zabrali tyle ile mogli unieść ze sobą i skierowali się do wyjścia. Okazało się jednak, że drzwi lochu się zamknęły i pasterze znaleźli się w pułapce. Zapalili łuczywo, które zabrali ze sobą i po kilku godzinach udało im się znaleźć korytarz, którym doprowadził ich do wyjścia na brzeg Dunajca. Uradowani pasterze skierowali się w stronę Czorsztyna, ale idąc nie poznawali swojej okolicy – wszystko się zmieniło! W miejscu, gdzie kiedyś były ich domy teraz znajdowały się tylko ruiny. Zrozpaczeni chłopcy zrozumieli wtedy, że w czasie, gdy oni przeżywali swoją nocną przygodę w podziemiach zamku, na ziemi upłynął prawie wiek, ich rodziny już odeszły, a na dodatek złoto przyniesione z lochów zamieniło się w nic nie warte kamienie. Legenda nie podaje co stało się z nieszczęśnikami, ale podobno w Czorsztynie długo jeszcze opowiadano sobie o dwóch chłopcach, którzy zaginęli w noc świętojańską.
Kasa biletowa znajduje się przy parkingu. Bilety do zamku sprzedawane są na bieżąco (nie ma przedsprzedaży ani rezerwacji biletów).
Wszystkie aktualne i szczegółowe informacje, godziny zwiedzania oraz cennik znajduję się na stronie: http://www.pieninypn.pl/pl/992/0/zamek-czorsztyn.html
Parking i dojście do zamku
Od 1 maja – 30 września pobierane są opłaty za korzystanie z parkingu.
Uwaga! Osoby zwiedzającej zamek zwolnione są z opłaty za parking za pierwsze 1,5 godziny (90 min) na podstawie okazanego biletu na zamek oraz niefiskalnego kwitu parkingowego.
Od parkingu do zamku prowadzi zielony szlak – do przejścia jest kilkaset metrów spacerową drogą.
Źródło: Pieniński Park Narodowy
Legenda oprac. na podstawie: „Legendy Pienin”, Urszula Janicka-Krzywda, Kraków 1996.