Wycieczka do Schroniska Przysłop pod Baranią Górą

Ciekawy pomysł na niewymagającą terenowo, a jednocześnie urokliwą wycieczkę z Przełęczy Szarcula do Schroniska Przysłop pod Babią Górą. Trasa jest bardzo urokliwa – prowadzi głównie leśnymi traktami, ale jest kilka ciekawych miejsc po drodze, jak np. imponująca wychodnia – Dorkowa Skała, Kościółek w Istebnej – Stecówce, prywatne schronisko na Stecówce oraz Dolina Czarnej Wisełki – popularne miejsce wśród turystów. Schronisko PTTK Przysłop jest miejscem, gdzie możemy zarówno odpocząć i dobrze zjeść, jak i aktywnie spędzić czas nawet przez kilka dni – oferta jest bogata.

Kraj: Polska
Rejon: Beskid Śląski
Punkt wyjścia: Przeł. Szarcula (ew. Kubalonka)
Punkt powrotu:Przeł. Szarcula (ew. Kubalonka)
Czas: 1 dzień
Pora roku: wiosna, lato, jesień, zima
Trudności: brak trudności technicznych
Suma wzniesień: 510 m
Długość trasy:  13,5 km
Czas wyprawy: ok. 4:45 h (sam przemarsz, zimą czas przejścia może być znacznie dłuższy)

Poniżej mapa trasy wycieczki do Schroniska Przysłop pod Baranią Górą – Wydawnictwa Compass

Jeżeli dysponujemy własnym transportem to proponujemy rozpocząć wycieczkę na Przełęczy Szarcula, gdzie dojedziemy koło Jeziora Czerniańskiego (zbiornik Wisła – Czarne) i obok Zameczku – rezydencji Prezydenta RP.

Jeżeli musimy skorzystać z komunikacji autobusowej to wycieczkę zaczniemy na Przełęczy Kubalonka oddalonej od Szarculi o 1 km nieciekawej dla pieszego, asfaltowej drogi. Dodatkowo parking na Przełęczy Kubalonka jest płatny. Na Przełęczy Szarcula znajduje się niewielki leśny parking (bezpłatny), mała wiata turystyczna z ławami i stołem. Trasa biegnie granią góry Szarcula i Beskidek w kierunku Stecówki.
Przełęcz Szarcula (759 m n.p.m.) – znajduje się pomiędzy szczytem Kubalonki (830 m n.p.m.) i wzniesieniem Szarculi (803 m n.p.m.), przebiega tędy szosa z przełęczy Kubalonka do doliny Czarnej Wisełki koło Zamku Prezydenta RP w Wiśle.
Na przełęczy Szarcula znajduje się skrzyżowanie szlaków – czerwono znakowanego Głównego Szlaku Beskidzkiego z Kubalonki na Baranią Górę oraz żółtego szlaku z Wisły Głębców do Istebnej.
Nazwa przełęczy pochodzi od nazwiska Szarzec.

Uwaga na czasy szlaków! Zarówno na Kubalonce, jak i na Szarculi znajdują się drogowskazy szlaków (PTTK), którymi proponujemy się nie sugerować jeśli chodzi o czas przejścia. Chodzi tu o czas z Kubalonki na Przysłop – podany jest 2 h i automatycznie 3 h na Baranią Górę. Odpowiednio na Szarculi podane są czasy na Baranią Górę – 2:45 h i do schroniska Przysłop 1:45 h. Oczywiście jest to teoretycznie możliwe, ale musielibyśmy po prostu biec. O ewidentnym błędzie świadczy też czas podany na drogowskazie przed schroniskiem Przysłop – który informuje że od schroniska na Kubalonkę zejście trwa 2:15 h. Niestety, czasy przejścia w tym rejonie są przez różne źródła bardzo różnie podawane. Wg nas powinniśmy przyjąć że przejście z Kubalonki przez Przełęcz Szarcula czerwonym szlakiem do Schroniska Przysłop zajmuje ok. 2:50 h, automatycznie na szczyt Baraniej Góry – 3:50 h. Pokrywa się to również z informacją, jaką znajdziemy na stronach schroniska.

Drogowskazy szlaków na Przełęczy Szarcula. Podany czas wejścia na Przysłop i Baranią Górę jest znacznie zaniżony.

Na skrzyżowaniu asfaltowych dróg żółty szlak biegnie w prawo do Istebnej, na wprost asfaltowa droga z zakazem ruchu prowadzi bezpośrednio na Stecówkę, a my ścieżką czerwonego szlaku ruszamy prawą jej stroną w górę.

Przez las ścieżka wznosi się na niewielkie wzgórze, którego wierzchołek stanowi duża wychodnia skalna o nazwie Dorkowa Skała. Ścieżka szlaku schodzi pod samą skałę i trawersuje na jej drugą stronę.

Dorkowa Skała nad Przełęczą Szarcula

Dorkowa Skała (730 m n.p.m.) – duża wychodnia skalna znajdująca się pod szczytem wyższego (północno-zachodniego) wierzchołka Szarculi. Ma ona kształt szerokiej ambony skalnej. Różnie podawane są jej wymiary, ale przyjmuje się, że ma ok. 26 m długości (wg niektórych źródeł nawet 40 metrów) i wysokość dochodzącą do 11 m. Zbudowana jest z piaskowców istebniańskich, które na zwietrzałych powierzchniach mają charakterystyczną rdzawą barwę.
Od 1958 roku jest objęta ochroną, jako pomnik przyrody nieożywionej.

Nazwa wychodni pochodzi prawdopodobnie od imienia Dorota (Dora, Dorka). Związana jest z nią lokalna legenda o córce bacy, która zginęła tutaj, walcząc z pasterzami słowackimi o tereny wypasowe.
Obok Dorkowej Skały przebiega czerwony znakowany Główny Szlak Beskidzki, którym właśnie idziemy.

Wracamy na grzbiet wzniesienia, którym jeszcze idziemy przez parędziesiąt metrów, później skręcamy ostro w prawo w dół, poniżej schodzimy na szutrową leśną drogę, która od południa okrąża zbocza Szarculi (798 m).

Ścieżka czerwonego szlaku pod szczytem Szarculi (798 m)

Ścieżka czerwonego szlaku okrąża szutrową droga zbocza Szarculi (798 m)

Po drodze otwiera się widok w kierunku południowym – wyraźnie widoczny jest szczyt Ochodzitej (894 m) wznoszącej się nad Koniakowem.

Widok ze zboczy Szarculi (798 m) na Ochodzitą (894 m)

Szlak przecina betonową drogę i przy tabliczce informującej o ostoi zwierząt skręca w prawo w leśną ścieżkę.

Droga jest bardzo urozmaicona – miejscami wąska i poprzerastana suchymi korzeniami, a miejscami błotnista i bagienna z ułożonymi kłodami drewna, które ułatwiają nam przejście. Ścieżka kluczy zboczami Beskidka (796 m), po czym przechodzi w wygodną, leśną, suchą drogę.

Mijamy kolejną tablicę informującą o ostoi zwierząt i po chwili docieramy do skraju lasu, gdzie wjazd do niego zamknięty jest szlabanem. Z lasu wychodzimy wprost na zabudowania prywatnego Schroniska na Stecówce. Obecnie jest ono (jesień 2021 r.) w remoncie.

Schronisko turystyczne na Stecówce (część wsi Istebna) położone jest przy Głównym Szlaku Beskidzkim. Piętrowy i drewniany budynek wybudowali w 1934 r. Marta i Michał Legierscy. Obiekt miał 47 miejsc noclegowych, funkcjonowała tu stacja narciarsko-turystyczna krakowskiego Towarzystwa Krzewienia Narciarstwa. W czasie II wojny światowej Michał Legierski został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu za wspomaganie ruchu oporu, do Stecówki powrócił w 1945 r.
Schronisko było kilkukrotnie rozbudowywane. Oprócz noclegów (36 miejsc) oferuje też wyżywienie, zorganizowane wycieczki z przewodnikiem, imprezy okolicznościowe, itp.
Kontakt do schroniska: http://www.stecowka.pl/

Przed schroniskiem znajduje się duża wiata turystyczna i drogowskazy szlaków.

Nieco dalej na prawie płaskiej polanie stoi kościółek Matki Bożej Fatimskiej, a za nim rozciąga się piękna, szeroka panorama otoczenia Doliny Olzy i szczytów Beskidu Żywieckiego.

Kościół Matki Bożej Fatimskiej na Stecówce

Kościół Matki Bożej Fatimskiej w Istebnej – Stecówce – drewniany kościół, konstrukcji zrębowej na murowanej podmurówce, przykryty dwuspadowym, gontowym dachem. Został wybudowany w latach 1957–1958 przez miejscowych górali. Zdobienia wykonali twórcy z Istebnej, m.in.: Jan Wałach, Ludwik Konarzewski junior, Teresa Stankiewicz, Józef Bock, Jan Krężelok i in.
W nocy z 2 na 3 grudnia 2013 roku wybuchł w świątyni pożar, w wyniku którego budynek w większości spłonął. Zdołano uratować część wyposażenia oraz tabernakulum.
Dzięki zaangażowaniu społecznemu kościółek został odbudowany w poprzednim stylu, nabożeństwa w nowej świątyni odprawiane są od 2016 roku.
Nieopodal położona jest niewielka dzwonnica, również obita gontem.
Kościół znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego.

Strona kościoła: http://parafiastecówka.pl

Od kościółka schodzimy w dół polany, gdzie przy drodze znajduje się bacówka „Kolyba na Stecówce”, wiosną organizowany jest tu coroczny obrzęd mieszania owiec.
Stoi tez tutaj charakterystyczna drewniana brama wołoska. Całość jest jednym z punktów „Szlaku Kultury Wołoskiej na Śląsku”. Wszystko to znajduje się w gospodarstwie agroturystycznym “U Kukuczków”.

Bacówka “Kolyba na Stecówce”

Mieszanie (miyszanie) owiec to tradycyjny pasterski zwyczaj, który rozpoczyna sezon wiosennego wypasu, towarzyszą mu dawne zwyczaje pasterskie. Obrzęd polega na wymieszaniu owiec pochodzących od różnych gospodarzy, a później na wyprowadzeniu stada na hale, gdzie zostaną aż do jesieni.
Tradycyjny wypas owiec na halach trwa od świętego Wojciecha – do świętego Michała.

Poniżej wychodzimy na asfaltową drogę, którą można tu również dotrzeć z Przełęczy Szarcula. Przy drodze tablica informacyjna Szlaku Habsburgów.

Szlak Habsburgów – kulturowy szlak turystyczny, tematycznie poświęcony obecności rodu Habsburgów na ziemiach wiślańskich. Został oznaczony i opisany przez PTTK Oddział Wisła. Trasa szlaku liczy około 20 kilometrów i prowadzi od Zameczku Myśliwskiego Habsburgów przy ul. Lipowej przez Oazę, Czarne (wylęgarnia pstrąga, gospoda Rackelhahn, budynek dawnej leśniczówki – dziś Nadleśnictwa Wisła), Zadni Groń (nieistniejący Zameczek Myśliwski arcyksięcia Fryderyka Habsburga, kaplica oraz oficyny), Szarculę, Przysłop (Leśniczówka z 1863 roku – obecnie izba leśna) i dalej aż na szczyt Baraniej Góry.

Czerwony szlak za asfaltową drogą skręca teraz w prawo w górę i po parunastu metrach obok przydrożnej kapliczki skręca w leśną drogę w kierunku Osiedla Pietroszonka.
Razem ze szlakiem prowadzi tu Droga Różańcowa Stecówka – Przysłop.

Szeroką ścieżką przez częściowo odkryty teren podchodzimy równomiernie w górę. Po drodze otwiera się znów widok m.in. na szczyt Ochodzitej.

Znów można zobaczyć szczyt Ochodzitej (894 m)

Docieramy do rozwidlenia dróg, czarny szlak i Szlak Habsburgów prowadzi prosto Pod Karolówkę (0:30 h), a my skręcamy lekko w lewo – przed nami jeszcze godzina do schroniska.

Rozwidlenie szlaków nad osiedlem Pietroszonka (Do Buka)

Między drzewami w kierunku północno-zachodnim możemy zobaczyć szczyt Wielkiej Czantorii (995 m). Nasza droga zbiega w dół do Doliny Czarnej Wisełki. W dół doliny prowadzi czarny szlak do Wisły Czarne (1:45 h).

Asfaltową drogą idziemy w górę doliny wzdłuż bardzo skromnie wyglądającej tutaj Wisły 🙂 (Czarna Wisełka). Przy szlaku znajdują się tablice informacyjne „Ścieżki przyrodniczej Barania Góra”.

Po 120 m skręcamy w lewo i za czerwonymi znakami, stromym podejściem, wchodzimy na prawe orograficznie zbocze doliny. Ścieżka wyprowadza nas na szutrową drogę, która prowadzi już bezpośrednio do schroniska.

Czerwony szlak skręca na zbocze Doliny Czarnej Wisełki

Po przejściu ok. 300 m szutrową drogą po prawej stronie mijamy drewniany budynek Izby Leśnej na Przysłopiu.
Izba Leśna mieści się w leśniczówce z 1863 r. – jest to najstarszy budynek w Wiśle. Wybudowano go jako miejsce noclegowe dla habsburskich myśliwych polujących tutaj na głuszce.
Obecnie budynek należy do Nadleśnictwa Wisła. W Izbie Leśnej prezentowane są m.in. okazy flory i fauny, kolekcja eksponatów związanych z leśnictwem i myślistwem – trofea łowieckie oraz dawne narzędzia leśnicze. Jest tu również ekspozycja poświęcona turystyce górskiej i bezpieczeństwu w górach.
Izba Leśna dostępna jest dla turystów – w wakacje codziennie w godz. od 10.00 – 16.00. W czerwcu u wrześniu tylko w soboty i niedziele.

Z ganku budynku Izby Leśnej widać w dole kapliczkę, która wg miejscowej legendy poświęcona jest dziecku jednego z habsburskich myśliwych polujących na głuszce, które zmarło ukąszone przez żmiję.

Budynek Izby Leśnej na Przysłupiu

Tuż powyżej znajduje się już Schronisko PTTK Przysłop pod Baranią Górą (900 m n.p.m.).
Jest to duży, murowany, trzypiętrowy budynek, wybudowany w 1973 roku. Oferuje 80 miejsc noclegowych w pokojach 2-, 3-, 4-, 6-, 7-, 10- oraz 11-osobowych. Od 2015 r. prowadzony jest przez nowych właścicieli, którzy mają bogatą ofertę różnorodych kursów i warsztatów.
Przy schronisku znajduje się drewniany budynek gospodarczy starego schroniska (tzw. “GOPR-ówka”), mieszczący obecnie Baraniogórski Ośrodek Historii Turystyki Górskiej „U źródeł Wisły”.

Pierwotnie schronisko funkcjonowało w drewnianym budynku – był to Zameczek Myśliwski który Habsburgowie wybudowali w 1898 r. jako baza wypadowa do polowań na głuszce. Po I wojnie światowej budynek został zmodernizowany i oddany do użytku turystom. Na początku lat 80. XX w. jego stan nie pozwalał na użytkowanie, zdecydowano o rozebraniu go i przeniesieniu do Wisły na ulicę Lipową, gdzie stoi do dziś, mieści się w nim siedziba Oddziału PTTK w Wiśle.
Strona schroniska: https://przyslop.pl/

Skoczna narciarska na Polanie Przysłop
Na Polanie Przysłop, obok schroniska znajdowała się kiedyś drewniana skocznia narciarska. Została ona zbudowana w latach 1927–1928, dzięki staraniom Karola Krokera – pierwszego gospodarza schroniska. Zorganizowano na niej Narciarskie Mistrzostwa Śląska na rok 1928–1929, w których startowali znani polscy skoczkowie, m.in. Bronisław Czech i Stanisław Marusarz.
Po wojnie ze względu na utrudnioną dostępność obiekt był coraz rzadziej wykorzystywany, nieremontowany niszczał, rozebrano go w 1977 r.

Rezerwat przyrody Barania Góra
Powyżej Polany Przysłop znajduje się ścisły rezerwat przyrody Barania Góra, można się tu poruszać tylko po wyznaczonych szlakach. Do rezerwatu nie można wprowadzać psów nawet znajdujących się na smyczy.

Ostatnie podejście do Schroniska PTTK Przysłop pod Baranią Górą

Ze schroniska prowadzi piękna, malownicza ścieżka Głównego Szlaku Beskidzkiego na Baranią Górę (1220 m) – na szczyt dojdziemy w ok. 1 h.

Drogowskazy przed Schroniskiem Przysłop

Powrót ze Schroniska Przysłop na Przełęcz Szarcula

Drogę powrotną możemy przebyć nieco krócej wracając czerwonym szlakiem i na Stecówce poniżej przydrożnej kapliczki wybrać zamiast podejścia koło bacówki – asfaltową drogę biegnącą bezpośrednio na Przełęcz Szarcula.
W sumie zejście od Schroniska do Przełeczy Szarcula zajmie nam ok. 2:15 h.

Skrzyżowanie dróg na Stecówce – w prawo asfaltowa droga prowadzi na Przełęcz Szarcula

Warianty wycieczki

Naszą wycieczkę możemy dopasować do możliwości jej uczestników, pogody oraz czasu jakim dysponujemy i wybrać najlepszy dla  nas wariant:
– możemy zawrócić na Stecówce i wrócić na Przełęcz Szarcula asfaltową drogą,
– możemy zejść Doliną Czarnej Wisełki do przystanku autobusu w Wisła – Czarne,
– lub jeżeli starczy sił i czasu, przesłużyć ją o ok. 2 h i zdobyć szczyt Baraniej Góry.