Złatna – atrakcje i ciekawostki

Złatna to nie tylko dobry punkt startu na Rysiankę i Krawców Wierch, ale też świetny kierunek na wycieczkę krajoznawczą. Wieś pochwalić się może wyjątkowymi walorami przyrodniczymi oraz bardzo ciekawą historią i wieloma atrakcyjnymi miejscami wartymi zobaczenia o każdej porze roku.

Wodospad w Złatnej Hucie

Złatna leży w dolinie potoku Bystra, w gminie Ujsoły, w granicach Żywieckiego Parku Krajobrazowego. Wieś została założona najprawdopodobniej w XVI wieku przez osadników wołoskich i należała do kolejnych właścicieli dóbr żywieckich. Specyficzny górski mikroklimat oraz ogromne połacie terenów leśnych stanowią o jej wyjątkowych walorach przyrodniczych i krajobrazowych. Ale nie tylko to jest atutem Złatnej – miejscowość ma bowiem bardzo ciekawą historię i wiele różnorodnych i atrakcyjnych miejsc do zobaczenia. Wiele z nich znajduje się w części wsi – Złatna Huta.

Ciekawe miejsca i atrakcje w Złatnej, które warto zobaczyć:

• Leśniczówka w Złatnej – zabytkowa leśniczówka habsburskiego zarządu lasów wybudowana w 1853 r. z drewna modrzewiowego. Budynek został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego, leży na Szlaku Architektury Drewnianej. W otoczeniu leśniczówki rośnie pięć lip-pomników przyrody, których wiek ocenia się na 150-200 lat.
• Pozostałości po hucie szkła. Huta szkła działała tu w latach 1815 – 1875, jej założycielem był Andrzej Wielopolski. Wybudowano tu 2 piece hutnicze, tartak, budynek główny, duży dom parterowy oraz 5 domków dla robotników. O tej lokalizacji zdecydowały warunki – odpowiednie zasoby drzewa bukowego, dostęp do czystej wody oraz gruboziarnistego piaskowca. Produkowano tu naczynia szklane i szkło okienne, które zbywano w Galicji, na Śląsku i na Węgrzech. Niestety, po kilkudziesięciu latach pojawiły się problemy, m.in. z surowcem drzewnym, wtedy też produkcja stała się nieopłacalna, co doprowadziło do likwidacji zakładu. Miejsce to do dzisiaj nazywane jest Hutą.
  Obecnie w miejscu, gdzie dawniej funkcjonowała huta szkła znajduje się punkt „Szklanego szlaku”. Z tablic informacyjnych możemy poznać historię tego miejsca i technologię produkcji szkła w tamtych czasach. Widoczny jest też fragment oryginalnego pieca hutniczego do wytopu szkła przykryty drewnianym zadaszeniem.
• Źródła siarczane w dolinie “Śmierdzącego Potoku (Na mapie Compass ma ono nazwę „Źródła Matki Boskiej”),
• Wodospad w Złatnej Hucie – prowadzi do niego krótka szutrowa droga – od parkingu w górę wzdłuż potoku. Kaskady wody opadają ze sztucznie wybudowanego progu i spływają uregulowanym dalej fragmentem koryta rzeki. Na brzegu stoi spora wiata turystyczna, ławy i stoły, jest też miejsce na ognisko.
• Zabytkowe kapliczki, krzyże, m.in. “Świątek – Krzyż Boża Męka” z 1833 r. Na tablicy obok “Świątka” możemy przeczytać o jego historii i wypadku, jaki miał miejsce w 1881 r. W pobliżu figury znajduje się ciekawy pomnik przyrody, a mianowicie stanowisko storczyków, warto tu przyjechać na wiosnę w porze ich kwitnienia.

Świątek ufundowany przez właścicieli huty w 1833 roku

Wodospad w Złatnej Hucie. Od parkingu w górę prowadzi krótka szutrowa droga wzdłuż potoku do miejsca biwakowego i wodospadu. Kaskady wody opadają ze sztucznie wybudowanego progu i spływają uregulowanym dalej fragmentem koryta rzeki. Na brzegu stoi spora wiata turystyczna, ławy i stoły, jest też miejsce na ognisko.

Przez Złatną, wzdłuż pozostałości dawnego majątku Wielkopolskich i Habsburgów biegnie “Szklany szlak”.

Nazwa Złatnej
Ciekawe jest pochodzenie nazwy miejscowości – otóż, dawniej nosiła ona nazwę Sołki, uważano bowiem, że rzeka Soła bierze tam swój początek. Obecna „Złatna” – pochodzi od potoku Bystra, który wcześniej nosił nazwę Złotna – podobno miano w nim znaleźć ślady aluwialnego złota.
Nazwa części wsi Złatna Huta ma związek z działającą tu w XIX w. hutą szkła.

Dojazd do Złatnej Huty
Na końcu wsi znajduje się spory plac, gdzie można pozostawić samochód. Można tu również dojechać komunikacją miejską z Ujsoł (jest tutaj przystanek autobusowy) – rozkład jazdy z Ujsoł.

Na placu przy przystanku autobusowym ma swój początek czarny szlak na Rysiankę (1:45 h).

Złatna Huta jest dobrym punktem startu do górskich wycieczek, nie tylko na Rysiankę i Halę Lipowską, ale też na Krawców Wierch.