Góry Przeklęte w Albanii

Imponujące szczyty, przepiękne doliny, wodospady, jeziorka, klify, kaniony i wspaniałe widoki – Góry Przeklęte potrafią zachwycić!
To piękne, dzikie i do niedawna będące symbolem niedostępności pasmo leży na terenie Albanii, Czarnogóry i Kosowa.
W języku serbskim góry nazywają się „Prokletije”, w języku albańskim Bjeshkët e Nemuna, co oznacza „przeklęte góry” – odnosi się do faktu, że postrzegane są jako dzikie i nie do zdobycia. O ich charakterze może świadczyć fakt, że pierwszego wejścia na najwyższy szczyt – Maja e Jezercës (2694 m) dokonano dopiero w 1929 r.!

Góry Przeklęte to świetny kierunek dla amatorów przygód – trekkingu i kilkudniowych górskich wypraw pieszych, rowerowych i samochodowych, ale jest tu też dużo łatwych miejsc spacerowych i miejsc widokowych dostępnych praktycznie dla każdego.
Można również skorzystać z gotowych propozycji lokalnych firm turystycznych.

Od kilku lat Albania jest bardzo popularną destynacją turystyczną, coraz częściej eksplorowane są również Góry Przeklęte właśnie od strony albańskiej. Celem ambitniejszych turystów jest przede wszystkim szczyt Maja e Jezercës, ale w regionie znajduje się sporo atrakcyjnych i widokowych miejsc dostępnych praktycznie dla każdego. Na pewno warto zobaczyć 2 główne doliny – Dolinę Valbone i Dolinę Theth, które chociaż sąsiadują ze sobą, mają odmienny charakter.

Dolina oraz wieś Valbone jest jednym z najważniejszych i najszybciej rozwijających się ośrodków turystycznych w Albanii – widać to np. po nowej zabudowie – wiele pensjonatów standardem (oraz ceną) nie odbiega od znanych nam z Alp! Przez całą dolinę prowadzi nowa asfaltowa szosa, wzdłuż której powstaje infrastruktura turystyczna. Natomiast Dolina Theth, pomimo postępującej szybko komercjalizacji, ma jeszcze wciąż bardzo naturalny charakter, wioska Theth do dziś pozostaje jednym z najbardziej odizolowanych miejsc w Europie.
Zarówno Valbone, jak i Theth są dobrym punktem wyjścia na górskie szlaki, z Valbony prowadzi najkrótsza trasa na najwyższy szczyt pasma – Maja e Jezercës.
Obie doliny objęte są ochroną parków narodowych – w 1996 r. utworzono Park Narodowy Doliny Valbone (alb. Parku Kombëtar i Luginës se Valbonës) oraz Park Narodowy Theth (alb. Parku Kombëtar i Thethit).
Najkrótsza droga z Doliny Valbone do Doliny Theth wiedzie przez przełęcz Qafa Valbonës, prowadzi tędy szlak pieszy, do przejścia mamy 12 km. Jeśli jednak chcemy przejechać samochodem z jednej doliny do drugiej, musimy objechać całe Góry Przeklęte – najszybciej płynąc promem przez Jezioro Koman (polecamy!).
Albańczycy słyną z ogromnej gościnności i życzliwości, ale w popularnych turystycznie miejscach, gdzie następuje bardzo szybka komercjalizacja, nie zawsze można się z nią spotkać.

Góry Przeklęte – co warto zobaczyć

Dolina Valbone

Dolina dostępna jest od strony północnej, od Bairam Curri, ma typowo alpejski charakter – głęboko wciętą dolinę otaczają wysokie skalne szczyty. Jest to oprócz wybrzeża jeden z najważniejszych i najszybciej rozwijających się ośrodków turystycznych w Albanii. Przez całą dolinę prowadzi nowa asfaltowa szosa, wszędzie powstają nowe pensjonaty i hotele i nie brakuje bogatej oferty turystycznej – wybór od komfortowego hotelu po pole namiotowe, wszystko zależy od cen, które również przypominają alpejskie. Bez problemów porozumiemy się tu po angielsku. Jak to w Albanii – znajdziemy tu również niedokończone lub porzucone budynki, a nawet słynne schrony z lat 70-tych.

Valbone objęta jest ochroną Parku Narodowego Doliny Valbone, który nazywany jest klejnotem Albanii. Większość powierzchni parku, bo aż 89% stanowią lasy, są one siedliskiem wielu cennych gatunków flory i fauny – zamieszkują go m.in. rysie, niedźwiedzie brunatne, kozice, z ptaków – orzeł przedni, sokoły, jastrzębie, kilka gatunków sów.
W Dolinie znajdują się 4 wioski: Rragam, Valbone, Dragobi i Çerem. Z końca doliny, ze wsi Rragam prowadzą szlaki trekkingowe:
– do wsi Theth (trzeba przejść przez przełęcz Qafa Valbonës o wysokości 1795 m),
– na szczyt Maja Jezercë (2694 m) najwyższy szczyt Alp Albańskich.

 

Planując wyjazd do Albanii koniecznie musimy pamiętać o ubezpieczeniu turystycznym, ponieważ EKUZ nie obowiązuje w tym kraju! Koszt odpowiedniej polisy można szybko sprawdzić w poniższej porównywarce ubezpieczeń.

 

 

Wieś Cerem – z widokiem na Dolinę Valbone

Popularnym celem wycieczek pieszych, rowerowych oraz amatorów off-roadu jest Cerem oraz tereny powyżej wsi – czekają nas tam  wspaniałe widoki na Góry Przeklęte.

Odpoczynek nad rzeką Valbone

Valbone to najdłuższa rzeka w Alpach Albańskich, ma 50,6 km długości. Rzeka ma swój początek na południowych stokach Maja Jezercë, przepływa przez dolinę Valbone i wpada do rzeki Drin. Jest to jedna z najczystszych rzek w kraju.

Dolina Theth

Głęboka, wąska dolina, otoczona ze wszystkich stron imponującymi surowymi skałami dwutysięczników ma bardzo naturalny i dziki charakter. Dostępna jest do strony Szkodry, prowadzi do niej droga, przejechanie której samo w sobie jest dużą atrakcją. Co roku droga była poprawiana i modernizowana, w 2021 r. położono asfalt do wioski Theth.
W dolinie, wzdłuż rzeki Thethi, utworzono Park Narodowy Theth do ochrony regionu o wybitnych walorach przyrodniczych oraz z cennym dziedzictwem kulturowym i historycznym.  Występuje tu sporo form krasowych, m.in. Kanion Grunas, tutaj też znajduje się szczyt Maja e Arapit (2217 m), której południowa ściana ma 800 metrów wysokości i uważana jest za najwyższą ścianę skalną na Bałkanach.

Wioska Theth

Osada znajduje się w centrum Parku Narodowego Theth, została założona ok. 350 lat temu, jako schronienie prześladowanej w Albanii ludności katolickiej. Do dziś pozostaje jednym z najbardziej odizolowanych miejsc w Europie. Popularność Gór Przeklętych wpływa na rozwój turystyki także w tym rejonie, widać tu szybką komercjalizację – wiele mieszkańców oferuje noclegi, wyżywienie, znajdują się tu pola namiotowe, restauracyjki i kawiarnie, sklep spożywczy oraz centrum informacji turystycznej, kursują też liczne busy na trasie Szkodra – Theth.

Theth – co zobaczyć

Największą atrakcją wsi jest jej otoczenie potężnymi górami i świadomość bycia „na końcu świata”. Ale są też miejsca, które warto zobaczyć:
Wodospad Grunas (lub Grunasi) – mający ok. 30 metrów wysokości, dojdziemy do niego w ok. 45 minut od centrum Theth.
Kościółek katolicki z 1892 roku, z prostą kamienną konstrukcją pokrytą drewnianym gontem. W czasach komunizmu strawił go częściowo pożar, służył też jako klinika położnicza. W latach 90-tych ubiegłego wieku został wyremontowany i znów jest najważniejszym i często odwiedzanym budynkiem w Theth.
„Wieża odosobnienia” (Nikoll Koçeku), która była budynkiem mieszkalnym przypominającym wieżę obronną z małymi okienkami, a służyła często jako schronienie dla całej rodziny przed zemstą lokalnej społeczności w myśl zasady “śmierć za śmierć” za popełnienie przestępstwa przez jednego z członków rodu. Z wieży można było korzystać jedynie przez 15 dni, do tego czasu zwaśnione strony musiały dojść do porozumienia na podstawie wyroku starszyzny wsi.

W dolinie znajduje się jedna z największych atrakcji regionu, mianowicie jezioro “Blue Eye“. Z Theth dojdziemy tam pieszo – ok. 2:45 h, można też podjechać samochodem do wsi Nderlysaj, skąd pozostaje jeszcze 1 godzina pieszo. Trzeba jednak mieć na uwadze, że droga która tam prowadzi została wykuta w skale,  jest bardzo wąska, nadaje się wyłącznie dla samochodów o wysokim zawieszeniu.

„Niebieskie Oko” – małe jeziorko powstałe w kamiennej niecce o średnicy kilkunastu metrów, do której dużą struga wpada wodospad. Woda ma przepiękny szafirowy kolor i jest lodowata, pomimo niskiej temperatury znajdują się śmiałkowie, którzy decydują się na kąpiel.
Bardzo atrakcyjna jest też ścieżka prowadząca od Ndërlysa, przechodzi ona przez próg skalny, którym w wyniku erozji powstały piękne oczka wodne i wodospady.
Więcej informacji o tym miejscu – “Blue Eye – cud natury w Górach Przeklętych“.

Droga do Theth – podróż do serca Gór Przeklętych

Dolina Theth dostępna jest do strony Szkodry, prowadzi do niej droga, której przejechanie samo w sobie jest dużym wyzwaniem, ale też atrakcją. Ze Szkodry drogą nr SH1 jedziemy w kierunku Czarnogóry, następnie skręcamy w miejscowości Koplik w drogę SH21, którą dojeżdżamy do wsi Bogë położonej w głębokiej dolinie otoczonej górami sięgającymi już powyżej 2000 m n.p.m. Stromym podjazdem nowo wybudowanej drogi wyjeżdżamy na przełęcz Qafa Buni i Thores, na wysokość 1685 m. Znajduje się tu niewielki parking, w kierunku północnym otwierają się pierwsze widoki na Dolinę Theth. Dalsza droga jest wąska, w większości na szerokość jednego auta, trzeba się więc liczyć z koniecznością cofania się do miejsca, gdzie uda się ominąć z nadjeżdżającym z przeciwka pojazdem, a wbrew pozorom panuje tu spory ruch. W 2021 r. droga do Teth została wyasfaltowana, przejazd nią nie jest już tak emocjonujący.

 

Po drodze mijamy kilka punktów widokowych, z których można podziwiać wspaniałe wysokogórskie panoramy. Na jednym z nich znajduje się skalny monument Edith Durham, brytyjskiej artystki i antropologa, która relacjonowała życie w Albanii w początkach XX wieku.

 

Na dnie doliny przejeżdżamy przez betonowy most na potoku Theth i jesteśmy w centrum Wsi. Miejsce to nie ma charakteru zwartej zabudowy, a raczej pojedynczych domów porozrzucanych w różnych punktach doliny połączonych szutrowo-kamienistą drogą. Wbrew pozorom funkcjonują tu restauracje, pensjonaty, wszystkie budynki są zelektryfikowane, jest zasięg telefonów komórkowych.
Wielu turystów dociera do Theth busami, które kursują ze Szkodry.
Z roku na rok droga jest poprawiana i modernizowana, w 2021 r. została wyasfaltowana.

 

Z Doliny Valbone do Doliny Theth można przejść przez przełęcz Qafa Valbonës – jest to najkrótsza droga, szlak ma 12 km. Jeśli jednak chcemy przejechać samochodem z jednej doliny do drugiej, musimy objechać całe Góry Przeklęte – najszybciej dostaniemy się tam płynąc promem samochodowym przez Jezioro Koman (polecamy!).
Więcej informacji o rejsie: Rejs po Jeziorze Koman

 I jeszcze kilka zdjęć z Gór Przeklętych – z Doliny Theth i Doliny Valbone