Zimowy spacer przez rezerwat “Białej Wody” wzdłuż potoku „Biała Woda”, tworzącego urokliwe kaskady i lodospady. Dużą atrakcją są znajdujące się w sąsiedztwie wysokie wapienne skały o oryginalnych nazwach Smolegowa Skała, Kociubylska Skała i Czerwona Skałka, zwana też Skałą Sfinks.
Dolina jest doskonałym miejscem na spacery o każdej porze roku. Latem łatwą, szeroką, równą drogę można polecać także na wycieczki z wózkiem dziecięcym lub inwalidzkim. Jest to również popularne miejsce na przejażdżki konne i rowerowe.
Spacer można zakończyć przy Kociubylskiej Skale na końcu Rezerwatu Biała Woda, warto jednak podejść wyżej na Przełęcz Rozdziela, skąd rozciąga się piękna panorama na Trzy Korony i Gorce z Lubaniem na horyzoncie.
Autorką zimowych zdjęć z wycieczki do Doliny Białej Wody jest Ania K.
Kraj: Polska
Rejon: Pieniny
Punkt wyjścia (powrotu): Jaworki
Czas: 1/2 dnia
Pora roku: wiosna, lato, jesień, zima
Trudności: brak trudności technicznych
Suma wzniesień: z Jaworek do Przeł. Rozdziela wynosi ok. 200 m
Długość trasy (z Jaworek na Przeł. Rozdziela i z powrotem): 8,6 km
Z centrum Jaworek do parkingu – 1,2 km – ok. 0:20 h
Od wejścia do doliny do Kociubylskiej Skały – 2,1 km – ok. 1:05 h
Od Kociubylskiej Skały na Przełęcz Rozdziela – 1 km – do 0:25 h
Czas wyprawy (sam przemarsz tam i z powrotem): ok. 3:30 h
Ważne: zimą należy uwzględnić warunki śniegowe (czas i możliwość przejścia).
Zobacz dodatkowe informacje:
Mapa online: Pieniny
Więcej praktycznych informacji – w panelu bocznym (PC) lub na dole strony (mobile).
Polecamy inne opisane trasy w rejonie Jaworek:
Zimowe panoramy spod Wysokiej w Pieninach
Homole, Wysoka, Biała Woda
Wąwóz Homole zimą
Poniżej fragment mapy turystycznej Pienin Wydawnictwa Compass – rejon od Jaworek do Przełęczy Rozdziela
Trasa wycieczki przebiega w rezerwacie Białej Wody. Początek żółtego szlaku pieszego znajduje się w centrum Jaworek. Przed wejściem do rezerwatu stoją tablice dydaktyczne (w sezonie turystycznym kasa biletowa – za wstęp do rezerwatu pobierana jest niewielka opłata – 1,50 zł.).
Tuż za wejściem rozpoczyna się Wąwóz Międzyskały. Od południa (po prawej stronie) nad potokiem Biała Woda znajduje się Smolegowa Skała – widziana z góry skała ma charakterystyczny kształt przypominający grzbiet dinozaura.
Początkowy odcinek naszej wycieczki przebiega wzdłuż zabudowań Jaworek, później droga prowadzi wąwozem, wzdłuż pięknego potoku tworzącego urokliwe kaskady wodne i lodospady.
Zimowe Jaworki
Spacer wzdłuż potoku “Biała Woda”
Na trasie znajdują się urokliwe drewniane mostki 
Nazwa potoku “Biała Woda” pochodzi od nieistniejącej dzisiaj łemkowskiej wsi „Biała Woda”, która przed rokiem 1947 liczyła 110 gospodarstw. Miejscowość została wysiedlona w 1947 r. podczas akcji „Wisła”. Wędrując przez dolinę „pozazimową” porą można dostrzec ślady po wsi – rosnące jeszcze dzisiaj w polach drzewa owocowe oraz pozostałości po opuszczonych gospodarstwach. W dolinie ocalało też kilka obiektów sakralnych, typowych dla kultury Łemków: kapliczka, oraz kilka przydrożnych drewnianych krzyży z wyciętą z blachy postacią Chrystusa.
Wzdłuż drogi znajdują się tablice zawierające informacje, nie tylko o atrakcjach przyrodniczych, ale też o historii ludzi mieszkających tutaj do II Wojny Światowej. Tereny te, zwane Rusią Szlachtowską (Biała i Czarna Woda, Szlachtowa i Jaworki) zamieszkiwała ludność trudniąca się głównie pasterstwem, ale jej mieszkańcy znani byli przede wszystkim jako „druciarze” – naprawiali gliniane i blaszane naczynia, które zaklejali a następnie wzmacniali drutem. Specyfiką ich zawodu było wędrowne druciarstwo – Rusini Szlachtowscy docierali często w bardzo odległe miejsca.
Docieramy do końca doliny pod Kociubylską Skałą, tutaj kończy się teren rezerwatu Biała Woda. Na przeciw Kociubylskiej Skały stoi bacówka, w której latem można zakupić produkty pasterskie (oscypki, żentyca). Idziemy dalej żółtym szlakiem na Przełęcz Rozdziela, rozciąga się stąd ładna panorama na Trzy Korony i Gorce z Lubaniem na horyzoncie.
Wycieczkę można przedłużyć na całodzienną i pójść w prawo niebieskim szlakiem na Wierchliczkę, Watrisko i na Wysoką, lub w lewo na Obidzę. Szlak żółty przechodzi na słowacką część Pienin.
Podejście na Przełęcz Rozdziela
Z Przełęczy Rozdziela rozciąga się ładna panorama na Trzy Korony i Gorce z Lubaniem na horyzoncie
Z przełęczy do Jaworek wracamy tą samą drogą.
Będąc w rezerwacie “Biała Woda” warto zwiedzić też przepiękny „Wąwóz Homole”. Dodatkowo znajdującą się w Szlachtowej cerkiew z 1909 roku, która obecnie jest kościołem rzymskokatolickim oraz kamienną cerkiew z XVIII w. w Jaworkach.
Ciekawostki związane z rejonem rezerwatu “Biała Woda”
Kultowy klub muzyczny Muzyczna Owczarnia w Jaworkach. Obok Owczarni znajduje się wiatrak, którego współwłaścicielem jest Marek Raduli. Same Jaworki stały się bardzo modnym miejscem, swój dom ma tu m.in. Nigel Kennedy
Przełęcz Rozdziela (803 m n.p.m.) (słow. sedlo Rozdiel) – oddziela Pieniny (Wierchliczkę) od Beskidu Sądeckiego (Szczob).
Akcja „Wisła”, Operacja „Wisła” – międzynarodowa militarna akcja przeprowadzona od 28 kwietnia 1947 r do końca lipca 1947 r. i wymierzona głównie w struktury UPA. Była to także akcja przesiedleńcza, której celem było usunięcie pewnych nacji, m.in. Ukraińców, Bojków, Dolinian i Łemków, ale także małżeństw mieszanych. Objęto nią ludność głównie z terenów Polski południowo-wschodniej: Roztocza, Pogórza Przemyskiego, Bieszczadów, Beskidu Niskiego, Beskidu Sądeckiego i tzw. Ruś Szlachtowską i deportowano ich na Ziemie Odzyskane.
Efektem tej akcji było nie tylko częściowe wyludnienie obszarów objętych wysiedleniem, ale także zniszczenie dziedzictwa kulturowego tych regionów. Przestało całkowicie istnieć kilkadziesiąt miejscowości. W Pieninach była to np. wieś Biała Woda, która przed rokiem 1947 liczyła 110 gospodarstw. W 1947 r. wszystkich mieszkańców przesiedlono, a gospodarstwa spalono.
Akcja „Wisła” została potępiona w 1990 r. przez Senat RP oraz przez Prezydentów: Aleksandra Kwaśniewskiego i Lecha Kaczyńskiego.
Biała Woda – nieistniejąca wieś w Małych Pieninach w dolinie potoku Biała Woda, obecnie jest to część wsi Jaworki. W XIV w. zasiedlona została przez Wołochów, którzy rozwijali gospodarkę pasterską. Z czasem wieś bardzo się rozrosła, przed II wojną światową miejscowość Biała Woda liczyła 110 gospodarstw. Dolinę do 1947 r. do akcji „Wisła” zamieszkiwali Rusini – należeli do grupy zwanej Łemkami. Utrzymywali się głównie z pasterstwa, ale znani byli przede wszystkim jako „druciarze” – naprawiali gliniane i blaszane naczynia, które zaklejali a następnie wzmacniali drutem. Po deportacji ludności budynki zostały spalone, a wieś przestała istnieć.
Uważny obserwator zauważy jeszcze dzisiaj rosnące w polach drzewa owocowe oraz pozostałości po opuszczonych gospodarstwach.
W dolinie ocalało też kilka obiektów sakralnych, typowych dla kultury Łemków: kapliczka, oraz kilka przydrożnych drewnianych krzyży z wyciętą z blachy postacią Chrystusa.
W Szlachtowej znajduje się też cerkiew z 1909 roku, która obecnie jest kościołem rzymskokatolickim oraz kamienna cerkiew z XVIII w. w Jaworkach.
Na dawnych polach uprawnych prowadzony jest wypas kulturowy owiec i bydła.
Rezerwat przyrody Biała Woda utworzono w 1963 r. w celu ochrony krajobrazu, naskalnych roślin wapieniolubnych oraz oryginalnych elementów przyrody nieożywionej: skały wapienne i turnie, kamieniste koryto potoku z kaskadami. Rezerwat znajduje się w dolinie potoku Biała Woda oraz jego dopływu Brysztańskiego Potoku.
W sąsiedztwie rezerwatu można znaleźć wiele osobliwości, należą do nich np.:
- Bazaltowa Skałka – pomnik przyrody nieożywionej. Zielonkawo- czarny bazalt zajmuje powierzchnię około 7×8 m, i ma wysokość 3,5 m. Porasta go obficie rojownik pospolity.
- Czerwona Skałka –
wapienna skała o czerwonej barwie. Znajduje się naprzeciwko ujścia potoku Zimna Studnia do doliny potoku Biała Woda na terenie rezerwatu przyrody Biała Woda. Czerwona Skałka nosi też nazwę Skała Sfinks z powodu osobliwego kształtu oraz Kornajowska Skała z racji swojego położenia na dawnym osiedlu Kornaje. - Smolegowa Skała – wapienna skała, niedostępna dla zwiedzających znajduje się na terenie rezerwatu przyrody Biała Woda (tuż za wejściem do Doliny Białej Wody). Jej nazwa pochodzi od nieistniejącego już osiedla Smolegowe, wchodzącego w skład wsi Biała Woda. Widziana z góry skała ma charakterystyczny kształt przypominający grzbiet dinozaura, na jej grani znajduje się 5 wierzchołków.
- Czubata Skała lub Czubata – wapienna skała, znajduje się na terenie rezerwatu przyrody Biała Woda (zaraz za punktem sprzedaży biletów wstępu, po stronie północnej). Wraz ze Smolegową Skałą tworzy Wąwóz Międzyskały.
- Kociubylska Skała – wybitna skała znajduje się na terenie rezerwatu przyrody Biała Woda. Skałę z dwóch stron opływa potok Biała Woda, tutaj też znajduje ujście Brysztański Potok. Naprzeciw skały znajduje się szeroki plac, na którym składowane jest drzewo.
