Howerla – święta góra Ukraińców
Howerla, 2061 m, ( (ukr. Говерла – Howerła) jest najwyższym punktem Beskidów, będącym jednocześnie najwyższym szczytem Czarnohory i całej Ukrainy. Podobno każdy Ukrainiec powinien przynajmniej raz w życiu wyjść na jej szczyt. Góra warta jest zdobycia również ze względu na piękne widoki, przy dobrych warunkach zobaczymy stąd wspaniałe panoramy Czarnohory, Świdowca, Gorganów i Karpatów Marmaroskich. Trasy są dobrze przygotowane i oznakowane, jeżeli nie występuje zagrożenie lawinowe to do wyjścia i zejścia możemy wykorzystać różne drogi i zamknąć wyprawę w pętlę.
Autorami wyprawy są Agnieszka, Zosia i Marek – Przyjaciele portalu „Góry Dla Ciebie”.
Kraj: Ukraina 
Rejon: Beskidy Wschodnie, Czarnohora
Punkt wyjścia: baza sportowa Zaroślak
Pora roku: wiosna, lato, jesień, zima
Trudności: przy dobrych warunkach pogodowych – brak trudności, w zimie możliwość zagrożenia lawinowego
Suma wzniesień: ok. 820 m
Długość trasy: (tam i z powrotem) niebieski szlak – ok. 7,6 km, zielony – 8,6 km,
Czas wyprawy: (sam przemarsz z Zaroślaka tam i z powrotem)
niebieskim szlakiem – 4 godz.
zielonym szlakiem – 5 godz.
Mapa Czarnohory online: Czarnohora
Ważne: zimą należy uwzględnić warunki śniegowe (czas i możliwość przejścia).
Komplet szczegółowych informacji o wyprawie: dojazd, pogoda, bezpieczeństwo i inne dostępny jest na panelu bocznym (po prawej stronie).
Poniżej mapa turystyczna Czarnohory Wydawnictwa Compass
Najkrótsze podejście na Howerlę zaczyna się pod bazą sportową Zaroślak. Prowadzą stąd dwa szlaki: niebieski i nieco dłuższy – zielony, przez Małą Howerlę. Do Zaroślaka można dojechać samochodem, po wcześniejszym uiszczeniu opłaty za wstęp do Karpackiego Parku Narodowego (20 hrywien od osoby dorosłej i 10 hrywien za bilet ulgowy). Więcej informacji na stronie internetowej parku. Punkt poboru opłat znajduje się w miejscowości Zawojela. Tam strażnik parku wpisuje do książki numer rejestracyjny samochodu oraz liczbę pasażerów. Pyta również o cel wyprawy i informuje o stanie szlaków i ewentualnych niebezpieczeństwach. Podczas naszej wyprawy (kwiecień 2017) okazało się, że z powodu zagrożenia lawinowego szlak zielony został zamknięty – zarówno wejście jak i zejście dostępne było jedynie szlakiem niebieskim.
Wjazd do Karpackiego Parku Narodowego
Najpierw jednak musimy pokonać samochodem 10 km dzielące nas od początku szlaku. Ruszamy z wysokości ok. 900 m, by wspiąć się na 1250 m. Niektórzy pokonują tę trasę samochodami osobowymi, ale nieco wyżej zawieszony pojazd zdecydowanie lepiej się do tego nadaje.
Uwaga! Warto pamiętać, że wiosną na drodze mogą panować wciąż warunki zimowe, poniżej zdjęcie z naszego przejazdu z 15 kwietnia 2017 r.
Dojazd do parkingu poniżej Zaroślaka – na drodze warunki zimowe (15.04.2017 r.)
Parking, na którym można zostawić samochód znajduje się nieco poniżej Zaroślaka, można też podjechać pod sam hotel. W miejscu tym już w XIX wieku zatrzymywali się turyści. W latach międzywojennych Polskie Towarzystwo Tatrzańskie wybudowało tu duże schronisko, które niestety podczas wojny doszczętnie spłonęło. Obecna baza sportowa powstała w latach 70. XX wieku i służyła radzieckim olimpijczykom. Budynki nie są urokliwe, poza tym panuje tutaj wielki rozgardiasz, ale położenie tego obiektu jest wręcz idealne.
Szlaki zaczynają się właśnie tutaj. Początkowo idziemy szlakiem niebieskim i zielonym, później zielony odbija w prawo.
Zaroślak – początek szlaku na Howerlę
Niebieski szlak wiedzie przez świerkowy las, a następnie wyprowadza nas na polanę.
W drodze na Howerlę
Krokusy na Howerli
Od tej pory możemy podziwiać piękne widoki. Początkowo podejście jest łagodne, ale gdy dojdziemy do zbocza zwanego Plecze (Plecy), robi się stromo. W warunkach zimowych stwarza to dodatkowe trudności. Gdy śnieg jest zmrożony, niezbędne stają się raki.
Panorama z trasy na Howerlę
W drodze na Howerlę
Podejście na Howerlę
Panorama z trasy na Howerlę
Przejście przez nawis śnieżny na szczycie Howerli
Po około 15 minutach wspinaczki, docieramy do miejsca, gdzie ścieżka staje się łatwiejsza. Po kolejnych 40 minutach marszu stajemy na szczycie Howerli. Rozpościera się stąd wspaniała panorama na Czarnohorę, Świdowiec, Gorgany i Karpaty Marmaroskie.
Na szczycie Howerli
Panorama z Howerli
Panorama ze szczytu Howerli
Panorama ze szczytu Howerli
Panorama ze szczytu Howerli
Drogowskazy szlaków na szczycie Howerli
Drogowskazy szlaków na szczycie Howerli
Ze względu na zagrożenie lawinowe ze szczytu Howerli schodziliśmy niebieskim szlakiem, tym samym, którym wchodziliśmy na górę.
Przy bardziej sprzyjających warunkach polecamy wejście niebieskim, a zejście zielonym szlakiem. Ze szczytu Howerli możemy również kontynuować wędrówkę – granią czerwonym szlakiem w kierunku zachodnim lub południowym. Możemy też wrócić do Zaroślaka przez Jeziorko Niesamowite (ok. 5 godz. marszu).
Zejście z Howerli
