Z Przełęczy Knurowskiej na Turbacz i Jaworzynę Kamienicką

Piękna wędrówka przez widokowe gorczańskie polany – Zielenicę, Halę Młyńską, Halę Długą oraz Jaworzynę Kamienicką. Dużą atrakcją wiosennej wycieczki jest możliwość podziwiania licznie kwitnących tu krokusów. Trasa prowadzi do znanych i kultowych miejsc regionu – Bulandowej Kapliczki na Jaworzynie Kamienickiej i Metysówki na Hali Wzorowej, można też wstąpić do schroniska na Turbaczu.

Parametry dla trasy: Przełęcz Knurowska – Kiczora – Hala Długa – Schronisko na Turbaczu – Hala Długa – Jaworzyna Kamienicka – Kiczora – Przełęcz Knurowska

Kraj: Polska
Rejon: Gorce
Punkt wyjścia (powrotu): Przełęcz Knurowska
Czas: 1 dzień
Pora roku: wiosna, lato, jesień, zima
Trudności: brak trudności technicznych
Suma wzniesień: ok. 800 m
Długość trasy: ok. 19,5 km
Czas wyprawy (sam przemarsz): ok. 6:10 h (zimą czas przejścia może być znacznie dłuższy).
Mapa Gorców online:   Gorce

Ważne: zimą należy uwzględnić warunki śniegowe (czas i możliwość przejścia).

Poniżej mapa turystyczna Gorców Wydawnictwa Compass – rejon od Przełęczy Knurowskiej po Turbacz.

Naszą wycieczkę na Turbacz zaczynamy z Przełęczy Knurowskiej, która znajduje się pomiędzy Ochotnicą Górną a Knurowem koło Dębna nad Dunajcem. Możemy dojechać tu samochodem od strony Nowego Targu lub od strony Ochotnicy Dolnej (Komunikacja Nowy Targ – Tylmanowa).
Na samej przełęczy znajduje się mały parking, gdzie możemy pozostawić swój samochód. Jest też wiata widokowa oraz tablice informacyjne. Przez przełęcz prowadzi czerwony Główny Szlak Beskidzki w kierunku wschodnim przez Lubań do Krościenka, a na zachód przez Turbacz do Rabki Zdrój.

Szutrową wygodną drogą za czerwonymi znakami ruszamy w kierunku Turbacza. Wg drogowskazu przed nami 2:45 h marszu. Idąc skrajem lasu mijamy kilka domów, gdzie prowadzona jest agroturystyka, po czym wchodzimy w las, skąd po lewej stronie między drzewami otwiera się bardzo malowniczy widok na Tatry.

Dalej czerwony szlak prowadzi granią przez las. Mijamy kolejne niewybitne i nieoznaczone wzniesienia – Czerteż (984 m) i Bukowina (989 m), po czym obniżamy się  nieco na przełęcz, na której przy drodze znajduje się krzyż upamiętniający księdza prałata Jana Wątrobę, który 25 listopada 2013 r. zmarł  400 m od tego miejsca.

W prawo w dół zbiega tu droga na polanę Fiedorówka i do Doliny potoku Furcówka. Przed nami strome podejście przez las na Stus (1126 m), powyżej którego wchodzimy na teren Gorczańskiego Parku Narodowego. Na nieznacznym wypłaszczeniu grani, od strony zachodniej, do czerwonego szlaku dołącza na czarno oznakowana ścieżka z Polany Jankówki (opis trasy: Jankówki w Gorcach z Łopusznej). Można to połączyć w ciekawe wycieczki, większe lub mniejsze pętle z Łopusznej.

Nieco poniżej grani po prawej stronie mijamy polanę Rąbaniska i wychodzimy na długą polanę Zielenica. Późną wiosną możemy tu spotkać jeszcze duże ilości śniegu. Skrajem lasu podchodzimy na coraz wyższe piętra polany, aż do jej kulminacyjnego punktu na wysokości ok 1200 m n.p.m. Znajduje się tu tablica informacyjna GPN i ławostół, przy którym możemy odpocząć i podziwiać piękne widoki.

Idąc polaną przez całą drogę otwierają się po kolei coraz szersze widoki, zobaczymy stąd Gorce (Magurki z wieżą widokową i grań Lubania również z wieżą widokową), Beskid Sądecki, Pieniny, Jezioro Czorsztyńskie, Tatry Bielskie i Tatry Wysokie. Jest to świetne miejsce na odpoczynek, a zarazem podziwianie wyjątkowych panoram.

Panoramy z polany Zielenica

Ruszamy dalej w górę, najpierw przez las, potem polaną Cioski Łopuszańskie i wchodzimy na Halę Młyńską, która znajduje się pod samym szczytem Kiczory (1282 m). Z czerwonym szlakiem krzyżuje się tutaj zielona ścieżka edukacyjna z Trzech Kopców (5 min.) i czerwona z Ochotnicy Górnej Ustrzyk. Miejsce to również jest świetnym punktem widokowym, znajduje się tutaj tablica informacyjna i kolejny ławostół.

Czerwonym szlakiem kierujemy się teraz na Turbacz (północny-zachód). Ścieżka przez las trawersuje szczyt Trzech Kopców (1281 m), po czym łączy się z zielonym szlakiem biegnącym z Gorca na Turbacz. Przechodzimy niewielką polanę Gabrowską i prawie poziomą granią, przez wiatrołomy, docieramy do skraju Hali Wzorowej (Hala Wzorowa stanowi część Hali Długiej pod Turbaczem). Wcześniej, pomiędzy drzewami, widać już zabudowania schroniska na Turbaczu.

Na granicy Hali Wzorowej znajduje się ciekawie obudowane źródełko i obok drogowskaz do Chatki GPN, która mieści się w dawnej Metysówce. Warto podejść i zobaczyć, nawet jeśli będzie zamknięta, bo jest bardzo ładnym budynkiem o ciekawej historii.

Metysówka, zwana też Chatką u Metysa, to budynek dawnej owczarni należący do Stacji Hodowli Owiec w Bielance. W latach 70. XX wieku Akademia Rolnicza w Krakowie dzierżawiła część pomieszczeń, które przystosowano do noclegów. W 2002 r. budynek ten został zakupiony przez Gorczański Park Narodowy. W 2006 r. wykonano jego gruntowny remont. Obecnie pełni rolę edukacyjno – wystawienniczą GPN. Park nie udostępnia go do celów turystycznych. Nazywany jest „owczarnią”.
Nazwa “Metysówka” pochodzi od jej nieformalnego gospodarza – Romana Fremi „Metysa”, który mieszkał tutaj w latach 90. XX w. i prowadził chatkę turystyczną (mieściła się w części mieszkalnej “owczarni”). Pomimo niskiego standardu – w budynku nie było prądu, wody, ani toalety, miejsce było chętnie odwiedzane przez turystów, “Metys” słynął z dużej gościnności. W 1996 chatka została zamknięta.

Mijamy tablice informacyjną GPN, wchodzimy na szerokie długie siodło Hali Długiej, gdzie na wiosnę pomiędzy płatami śniegu zobaczymy łany fioletowych (i nie tylko) krokusów. Jest to świetne miejsce na fotografie z krokusami, ale trzeba pamiętać, aby ich nie deptać i nie niszczyć.

Warto dodać, że właśnie w Gorcach znajduje się wiele stanowisk, gdzie występują krokusy. Ma to związek z pasterską przeszłością gorczańskich polan, krokusy lubią gleby bogate w związki azotu, dlatego tak obficie i pięknie kwitną na polanach, na których prowadzone jest pasterstwo. Więcej o krokusach w Gorcach i nie tylko: Mapa beskidzkich krokusów

Hala Długa pod Turbaczem

Hala Długa (1160-1270 m n.p.m.) to wielka polana na grzbiecie Turbacza, ma powierzchnię 33,77 ha. Składa się z 3 polan: Wolnica, Wzorowa i Wierchy Zarębskie. Leży na terenie GPN.
Jest to świetne miejsce widokowe. Zobaczymy stąd przede wszystkim wspaniałą panoramę Tatr od Łomnicy po Wołowiec i Gorce (szczyty: Turbacz, Czoło Turbacza, Mostownica, Gorc, Trzy Kopce). Z wyższego fragmentu hali pod schroniskiem dodatkowo widać Mogielicę w Beskidzie Wyspowym i fragmenty Beskidu Sądeckiego.

Po nacieszeniu się widokami i krokusami na Hali Długiej możemy w parę minut dojść na obiad i odpoczynek do schroniska na Turbaczu.

Z Turbacza przez Halę Długą wracamy w kierunku Kiczory, z tą różnicą, że podążamy cały czas zielonym szlakiem kierując się na Jaworzynę Kamienicką. Mijamy miejsce oznaczone jako Trzy Kopce (szczyt Trzech Kopców znajduje się nieco wyżej w kierunku Kiczory, na wys. 1281 m) – była to historyczna granica trzech własności – dóbr Kamienicy, Łopusznej i majątku Ochotnicy. Mijamy połączenie z zieloną ścieżką edukacyjną z Kiczory i dalej przez las, w 20 minut, docieramy na skraj polany Jaworzyna Kamienicka, gdzie znajduje się jedna  z najsłynniejszych kapliczek beskidzkich – Bulandowa Kapliczka.
Ciekawostki oraz legendy związane z tym miejscem – Bulandowa Kapliczka – gorczański symbol.

Zielony szlak prowadzi dalej na Gorc (2 h), w lewo w dół przez polanę biegnie czerwona ścieżka edukacyjna Doliną Kamienicy do Papieżówki (2:30 h), a w kierunku  zachodnim odnoga czerwonej ścieżki edukacyjnej zaprowadzi nas do Zbójeckiej Jamy. Nieco powyżej polany, przy szlaku którym przechodziliśmy w lesie, znajduje się szczyt Jaworzyny Kamienickiej (1288 m).

Widoki z Jaworzyny Kamienickiej

Spod Bulandowej Kapliczki rozciągają się piękne widoki na Gorce i Beskid Wyspowy. Zobaczymy stąd na pierwszym planie Kudłoń, Gorc i Przysłop (Gorce), a w Beskidzie Wyspowym Ciecień, Śnieżnicę, Ćwilin, Mogielicę,  Sałasz, Jaworz i Modyń oraz fragment pasma Radziejowej i Jaworzyny Krynickiej w Beskidzie Sądeckim.

Z polany wracamy tą samą drogą, tym razem przez Trzy Kopce zieloną ścieżką edukacyjną prosto na Halę Młyńską pod szczytem Kiczory. Stąd znaną nam już drogą, czerwonym szlakiem wracamy na Przełęcz Knurowską (1:30 h).

Na Przełęczy Knurowskiej można odpocząć w wiacie widokowej. Tutaj tez można zapoznać się z historią Drogi Knurowskiej, która zwana jest „Gościńcem Barabów”.

Wybudowana w 1911 r. droga jest zabytkiem wojskowej inżynierii drogowej. Powstała ona w miejscu średniowiecznego traktu, który był wykorzystywany jako skrót prowadzący ze Starego Sącza na Podhale. Na początku XX w. tereny te należały do Austro-Węgier. Zgodnie z planami militarnymi monarchii została ona zaprojektowana jako droga wojskowa, która miała posłużyć do przerzutu dużego sprzętu wojskowego.
Podczas budowy utwardzono nawierzchnię, wykonano też przepusty kamienno-betonowe, 2 mosty (do dziś istnieje jeszcze kamienny most u wylotu doliny Furcówki). Aby dostosować trakt do ruchu pojazdów konnych droga miała niewielki spadek oraz odpowiednio wyprofilowane zakręty – na odcinku z Harklowej na Przełęcz Knurowską, na długości 6 km oraz 300 m przewyższenia wykonano 34 zakręty. Zaplanowano też tzw. „mijalnie” – zatoczki umożliwiające zarówno wyminięcie długich kolumn, jak i odpoczynek zwierząt pociągowych bez blokowania przejazdu.
Budowa drogi była nadzorowana przez inżynierów włoskich z Tyrolu lub z rejonu Triestu. Fizyczne prace wykonywali robotnicy najmowani do robót rządowych i publicznych, których na Podhalu nazywano “barabami” (od pierwotnego, niem. „Bahnarbeiter” – czyli robotnik kolejowy), stąd też druga nazwa “Gościniec Barabów”.

Droga Knurowska jest bardzo widokowa, można z niej podziwiać Gorce, Beskid Sądecki, Pieniny, Magurę Spiską, Góry Lewockie oraz Tatry.
Obecnie przebiega tędy droga powiatowa nr K1637 Harklowa – Tylmanowa.