Polscy turyści są mile widziani po drugiej stronie Tatr. Na szlakach nie spotkamy takich tłumów jak w Polsce, a bariera językowa nie stanowi tu problemu. Przed wyjazdem dobrze jest zapoznać się z ważnymi informacjami, które ułatwią nam zorganizowanie atrakcyjnego i bezpiecznego pobytu. Zobaczmy jak tu dojechać, gdzie zaparkować, zanocować i zjeść, jakie są ceny, gdzie możemy wyjechać kolejkami linowymi, jakie są warunki ratownictwa górskiego, gdzie się ubezpieczyć i na koniec, jak porozumieć się ze Słowakami.
Numer kierunkowy na Słowację z Polski: 00 421
Zintegrowany system ratunkowy 112
Policja 158
Pogotowie ratunkowe 155
Górskie pogotowie ratunkowe 18300
Ochroną Tatr po stronie słowackiej zajmuje się TANAP (odpowiednik polskiego TPN)
Za wstęp na teren TANAP nie jest pobierana opłata
Szlaki tatrzańskie powyżej schronisk “zamykane są” na zimę, nie można po nich wędrować od 1.11 – 15.06
Za ratownictwo w górach Słowacji odpowiedzialna jest Horská záchranná služba (odpowiednik polskiego TOPR), działania ratownicze są płatne! (szczegółowo piszemy o tym niżej).
Na Słowację najlepiej jest dojechać samochodem, ale dla niezmotoryzowanych też jest dużo możliwości. Z Krakowa do Koszyc kursuje regularna linia autobusowa Loe-expres. Trasa prowadzi przez Nowy Targ, Bukowinę Tatrzańską, Zdziar, Tatrzańską Łomnicę, Stary Smokowiec i Poprad. Dodatkowo w sezonie letnim od 16 czerwca do 15 października kursuje regularna linia autobusowa Strama z Zakopanego do Popradu. Można też dojechać w Polsce na Łysą Polanę, przejść przez most graniczny i po słowackiej stronie wsiąść do lokalnego autobusu SAD Poprad.
Najlepszą formą komunikacji w regionie jest tzw. “Elektriczka” Tatrzańskich Kolei Elektrycznych (TEZ). Jest to rodzaj tramwaju, którego linie łączą wszystkie ważniejsze miejscowości Tatr Wysokich od strony południowej.
Szczegółowe informacje o tym, jak dojechać do poszczególnych miejscowości w Tatrach Słowackich, cenniki, parkingi i linki do poszczególnych przewoźników opisujemy w osobnym artykule: Jak dojechać w Słowackie Tatry
Baza noclegowa w Tatrach Słowackich jest rozbudowana i zróżnicowana, wybór tak naprawdę zależy tylko od naszych możliwości finansowych. Można zaplanować nocleg w schronisku górskim, poszukać agroturystyki lub skorzystać z oferty pięknie położonych i drogich hoteli 5 gwiazdkowych. Popularne miejscowości, które są jednocześnie dobrą bazą wypadową w góry są w Tatrach Wysokich: Tatrzańska Łomnica, Stary Smokowiec, Szczyrbskie Jezioro (Štrbské Pleso), Szczyrba (Štrba), Poprad, a w tatry Zachodnie: Pribylina, Liptowski Gródek (Liptovský Hrádok), Liptowski Mikułasz (Liptovský Mikuláš), Zuberec. Rezerwację noclegów można wykonać online na stronie NOCLEGI W TATRACH SŁOWACKICH
Kuchnia słowacka jest zróżnicowana w poszczególnych regionach, dużo w niej elementów będących efektem wpływów sąsiadów – Węgrów oraz Austriaków. Tradycyjna kuchnia w górskich regionach jest prosta, oparta przede wszystkim o lokalne produkty, czyli mleko, sery, ziemniaki oraz kapustę. Dania są sycące, często tłuste i ciężkie. Warto tylko wspomnieć, że narodową potrawą Słowaków są bryndzové halušky czyli ziemniaczane kluseczki, które najczęściej podawane są w sosie śmietanowo-bryndzowym i ze słoniną.
Typowe potrawy regionalne to:
– bryndzové halušky (gałuszki)
– strapačky (strapaczki) – kluseczki z ziemniaków i mąki, podobne do bryndzovych halušek, ale zamiast bryndzy dodaje się kiszoną kapustę (strapačky s kyslou kapustou)
– bryndzovie pirohe – pierogi z bryndzą, podaje się z kwaśną śmietaną i skwarkami
– vyprážaný syr – panierowany i smażony specjalny gatunek żółtego sera, podaje się go często z frytkami (hranolky) i sosem tatarskim (tatárskou omáčkou). Popularny zestaw: vyprážaný syr s hranolkami a tatárskou omáčkou
– zemiakové placky – placki ziemniaczane z czosnkiem i mąką, smażone w oleju
– zemiakové hranolky – frytki
– gulasze – podawane z knedlami ziemniaczanymi (wpływ kuchni czeskiej)
– lokše – rodzaj naleśników z ziemniaków
– langosz – placek z mąki pszennej, drożdży, gotowanych tłuczonych ziemniaków i mleka, smażony na głębokim oleju, podawany najczęściej z masłem czosnkowym i śmietaną (poch. z Węgier)
Zupy
– Česneková polévka – aromatyczna zupa czosnkowa podawana czasem w wydrążonym chlebku
– Kapustnica (kapuśniak) – zupa z poszatkowanej kiszonej kapusty na wywarze mięsnym z dodatkiem kiełbasy lub wieprzowiny
– Demikat – zupa bryndzowa
– Fazuľová – zupa fasolowa
– Rezancová – zupa z kurczaka z makaronem
Słodkie dania
– parené buchty – kluski drożdżowe gotowane na parze z nadzieniem z powideł posypane makiem, orzechami lub cukrem
– knedle z owocami
– skalicky trdelnik – najsłynniejsze słowackie ciasto podobne do sękacza
– palačinky – naleśniki z różnymi nadzieniami
Aklohole
Spišská borovička – jałowcówka – alkohol o smaku jagód jałowca
Bošácka slivovica – śliwowica
Horec – ziołowa wódka robiona z maceratu korzenia goryczki, są też gatunki z ziołami
Demänovka – likier z ziół, wody górskiej z Tatr i miodu pszczelego
Tatranský čaj – mocne ziołowe likiery
Piwa – np. Zlatý bažant, Šariš, Smädný Mních (Spragniony Mnich)
Wina – Słowacja to także kraj, który pochwalić się może uprawą winorośli, najpopularniejsze szczepy winne, to m.in.
– białe Veltlínské zelené (znane jako Grüner Veltliner)
– białe Rizling vlašský (Welschriesling)
– czerwone Frankovka modrá (Kékfrankos, Blaufränkisch)
I jeszcze słynne napoje bezalkoholowe:
Kofola – lokalna wersja coca-coli (Kofola powstała w Czechosłowacji w 1962 roku)
Vinea – bezalkoholowy napój gazowany wykonany na bazie winogron
Popularne sery
Parenica – półmiękki parzony owczy ser o delikatnym smaku, występuje w dwóch wersjach – wędzonej i niewędzonej, ma kształt zwijanej taśmy
Korbáčik – półtwardy lub średniotwardy ser wędzony, wykonany w formie delikatnie splecionego warkocza
Oštiepok – czyli oscypek
Bryndza – miękki ser podpuszczkowy z owczego mleka
Tekovský salámový syr – półtwardy dojrzewający ser wędzony, w smaku przypomina naszego oscypka.
Ceny dań zależą oczywiście od kategorii lokalu, ale te najpopularniejsze potrawy kupimy już za:
Bryndzové halušky – od ok. 5 €
Kapustové strapačky – ok. 4 €
Zupa fasolowa – od ok. 2 €
Zupa czosnkowa – od ok. 2 €
Kapustnica z kiełbasą – od ok. 2,5 €
Frytki – od ok. 1,20 €
Ser smażony – od ok. 3,5 €
Piwo Złoty Bażant (butelka 0,5 l) – od ok. 1,50 €
Piwo lane (čapované) 0,50 l – od ok. 1,50 €
Kawa – od ok. 1 €
Kofola – od ok. 0,20 € za 0,10 l
Wyjazd kolejką linową w górach jest atrakcją samą w sobie i to nie tylko dla najmłodszych turystów. Trzeba sobie oczywiście zdawać sprawę, że nie jest to atrakcja tania. Do najpopularniejszych kolejek, które zawiozą nas w piękne, górskie miejsca należą:
Kolejka na Łomnicę lub niżej do Skalnatego plesa – szczegółowy opis: Kolejką na Łomnicę i Skalnate pleso
Kolejka terenowo – linowa ze Starego Smokowca na Hrebienok – Hrebienok i Wodospady Zimnej Wody
Kolejka ze Szczyrbskiego Jeziora (Štrbské Pleso) na Solisko
Kolejka ze stacji Rohacze-Spalena pod Brestową (wycieczka na Salatyn i Pachoł) – Salatyn i Pachoł w grani Rohaczy
Kolej gondolowa z Bachledowej Doliny (do “Ścieżki w koronach drzew”) – Bachledka – ścieżka w koronach drzew
Cennik kolejek oraz możliwość zakupu biletów online: Cennik kolejek w słowackich Tatrach Wysokich
Cena kolejki gondolowej w Bachledowej Dolinie dla osoby dorosłej (przejazd dwukierunkowy) – to 11,00 €, cennik: https://chodnikkorunamistromov.sk/pl/#vstupne
Cennik kolejki ze stacji Rohace-Spalena: www.rohacespalena.sk
Za ratownictwo w górach Słowacji odpowiedzialna jest Horská záchranná služba – odpowiednik polskiego TOPR. Różnica polega na tym, że wszystkie akcje poszukiwawcze i ratownicze w górach Słowacji są PŁATNE. Koszty pomocy ponoszą także narciarze, jeżeli odnieśli obrażenia poza wyznaczonymi trasami narciarskimi. Należy pamiętać, że często koszt wyprawy ratunkowej na Słowacji z użyciem śmigłowca to kwoty rzędu kilku tysięcy Euro. Dlatego tak ważne jest, by planując wycieczki w słowackich górach mieć odpowiednie ubezpieczenie, tym bardziej że polisę na jeden dzień można kupić w cenie już poniżej 2,5 PLN. Ubezpieczenie online
Uwaga! Bardzo ważne jest, by zawierało ono opcję „koszty akcji poszukiwawczej i ratunkowej”.
Ważne! W cenę letnich biletów na kolej linową (dla turystów i rowerzystów w okresie 1.5.-30.11.) nie jest wliczone ubezpieczenie na wypadek interwencji górskiego pogotowia ratunkowego (Horská záchranná služba).
Zimą ubezpieczenie jest wliczone w cenę skipassów (warunki ubezpieczenia: na wypadek interwencji górskiego pogotowia ratunkowego wyłącznie na oznakowanych trasach narciarskich w ośrodku, w którym obowiązują skipassy, w godzinach otwarcia ośrodka, oraz w dniu ważności skipassu). Sama pomoc medyczna jest w tych przypadkach udzielana bezpłatnie. Uzyskanie bezpłatnej pomocy medycznej wymaga przedłożenia Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego.
Więcej informacji o rodzajach ubezpieczeń, ofertach jednorazowych i rocznych oraz bezpośredni link do wyszukiwarki ubezpieczeń z możliwością zakupu online odpowiedniej polisy: Ubezpieczenie – Słowacja
Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) umożliwia obywatelom polskim korzystanie z opieki medycznej na takich samych warunkach, na jakich korzystają z niej obywatele słowaccy. EKUZ nie pokrywa wszystkich kosztów opieki medycznej np. transportu chorego do Polski. Zaleca się wykupienie dodatkowych ubezpieczeń prywatnych, które w razie konieczności pokryją koszty leczenia w szerszym zakresie.
– Dokumentem podróży uprawniającym do bezwizowego wjazdu i pobytu do 90 dni jest paszport lub dowód osobisty
– Autostrady, drogi ekspresowe i niektóre drogi I klasy są płatne – przed wjazdem na dany odcinek drogi umieszczona jest stosowna informacja (znak z białym samochodem na niebieskim tle). Funkcjonuje winieta elektroniczna, można ją kupić na granicy, na stacjach benzynowych oraz online na portalu eznamka.sk/pl. Znaleźć tam można także szczegółowe informacje dotyczące elektronicznego systemu sprzedaży winiet autostradowych oraz wykaz dróg podlegających opłatom i rodzaje winiet elektronicznych. Ceny winietek dla pojazdów o masie całkowitej do 3,5 t.
– Obowiązkowe wyposażenie samochodu osobowego w Słowacji: apteczka, trójkąt ostrzegawczy, kamizelka odblaskowa (w zasięgu kierowcy), koło zapasowe, lewarek i odpowiedni zestaw kluczy do demontażu kół samochodowych (obowiązek ten nie dotyczy samochodów jeżdżących na specjalnych oponach rodzaj Run-flat oraz samochodów wyposażonych w specjalny zestaw do naprawy uszkodzonych opon bez ich demontażu
– obowiązek jazdy z włączonymi światłami mijania przez cały rok
– zawartość alkoholu we krwi kierowcy nie może przekraczać 0,00 promila
– dozwolona maksymalna prędkość w terenie zabudowanym wynosi 50 km, poza terenem zabudowanym – 90 km a na autostradzie – 130 km.
– za przekroczenie dozwolonych prędkości nakładane są rygorystyczne mandaty– w wysokości aż do 800 EUR na miejscu, a w wysokości aż do 1000 EUR w postępowaniu mandatowym przeprowadzonym w komisariacie policji. Wg przepisów słowackiego kodeksu drogowego, jeżeli kierowcy nie zapłacą na miejscu w gotówce nałożonego mandatu, zostaje zatrzymane im prawo jazdy na okres do 15 dni, w ciągu których powinni uiścić mandat
– obowiązek przewożenia w fotelikach dziecka mającego poniżej 150 cm wzrostu
– opony zimowe, które są obowiązkowe podczas jazdy po zaśnieżonej powierzchni, muszą mieć bieżnik o głębokości min. 3 milimetrów.
Język słowacki nazywany jest “słowiańskim esperanto”, ponieważ jest całkiem dobrze rozumiany przez wszystkich Słowian. Pomimo dużych podobieństw do naszego języka występuje jednak kilka pułapek, np. słowackie słowo – “burza” oznacza “giełdę”, „pokuta” to „mandat”, “droga” znaczy m.in. “narkotyk”, a “láska” to “miłość”.
Więcej słówek i wyrażeń, szczególnie tych związanych z tematem turystycznym, górskim oraz zwrótów przydatnych w komunikacji z naszymi Sąsiadami można znaleźć w naszym słowniku turystycznym polsko-słowackim
Informacje dot. kierowców na Słowacji oprac. na podstawie materiałów MSZ